đức Quan-thế-âm là do đức Phật A-di-đà phát hiện ra để trông coi sự sinh-hóa của thế-gian hiện-tại bây giờ; có thuyết thì nói rằng: đức Quan-thế-âm là một vị Bồ-tát hiện ra sau khi đức Thích-ca-mầu-ni Phật đã vào nát-bàn rồi, để hộ-trì Phật pháp, cho đến khi đức Di-lặc giáng thế thành Phật. Nhất là ở bên Tây-tạng, người ta cho là Ngài hóa thân làm Đạt-lại La-ma 達 賴 喇 嘛 (Dalai Lama) tức là vị Phật-sống ở xứ ấy. Mỗi khi vị Đạt-lại La-ma mất, thì Ngài lại hiện vào một đứa trẻ, để dân Tây-tạng tìm mà rước về tôn lên làm Đạt-lại La-ma khác. Hiện nay tục ấy hãy còn.
Câu thần-chú rất linh-diệu của Quan-thế-âm Bồ-tát là: Úm ma-ni bát-mê hùm! 唵 嚤 呢 叭 𡁠 吽 (Om mani padmê hùm).
Nay ở các chùa thờ Di-đà tam-tôn, để tượng đức A-di-đà ở giữa, tượng đức Quan-thế-âm bên tả, và tượng đức Đại-thế-chí bên hữu, và người ta vẫn tin theo cái thuyết đã nói ở trong kinh Bi-hoa, cho đức Phật A-di-đà là vua Vô-tránh-niệm, mà đức Quan-thế-âm Bồ-tát là người con trưởng và đức Đại-thế-chí là người con thứ của vua. Song đạo pháp của Phật vô-thượng vô-biên, ta không thể lấy cái trí thấp hèn mà suy lượng cho hết các ý nghĩa được. Ta chỉ biết rằng đức Quan-thế-âm là một bậc đại Bồ-tát đã tu gần thành Phật, có thần-thông rất lớn, thế mà chỉ vì trông thấy chúng sinh đau-đớn khổ-sở ở chỗ trần gian, đem lòng đại-từ đại-bi, phát lời thệ-nguyện cứu cho hết mọi loài, rồi mới thành Phật. Ngài nói rằng; « Hễ ở đâu có con ruồi con muỗi phải đau khổ là có ta ở đó ». Mấy lời từ-ái chứa-chan ấy, thật là chứng rõ đạo Phật là đạo từ-bi bác-ái vô-cùng vậy.
ĐẠI-THẾ-CHÍ BỒ-TÁT
大 勢 至 菩 薩
Đại thế-chí là một vị Bồ-tát cùng với Quan-thế-âm giúp rập đức Phật A-di-đà để tế-độ chúng sinh. Đại-thế-chí Bồ-tát
