diệt sự khổ, phải trừ-diệt cái nguyên-nhân nói trên; 4º Đạo-đề (道 諦 = marga), là đạo Phật dạy cho để diệt-trừ sự khổ và siêu-thoát cõi đời. Nói tóm lại thời như sách Tàu gọi: 苦。集。滅。道。是 謂 四 諦. Bốn đề ấy cho là tinh-hoa của đạo Phật, cho nên vua A-dục (Asoka) sau này dựng tháp trong khắp cõi Ấn-độ, thường khắc một câu tóm nghĩa đạo, bằng chữ phạn rằng:
Ye dhammâ hetuppabhavâ,
Tesam hetum Tathâgoto dha,
Tesanca ya nirodho,
Evamvâdi mahàsamano[1].
Nghĩa là: « Muôn sự đều do một nguyên-nhân. Như-lai dạy cho rõ nguyên-nhân, lại dạy cách trừ-diệt; ấy đạo tối huyền-diệu của đức Đại-sa-môn (tức là Phật) như vậy ».
Rút lại thời đạo Phật là gốc tự quan-niệm yếm-thế, mà ngọn ở phương-pháp giải-thoát. Bởi sao mà yếm-thế? Bởi ở đời là khổ: « sinh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, không ưa mà họp là khổ, ưa mà phải dời là khổ, muốn mà không được là khổ, lưu-luyến trong ngũ-trọc là khổ ». Đó là chính lời Phật nói, Phật lại cực-tả cái khổ vô-hạn ở đời rằng: « Nước mắt chúng-sinh trong ba nghìn thế-giới, đem chứa tích lại còn nhiều hơn là nước trong bốn bể. » Ở đời đã khổ như thế, thời phải làm thế nào tránh cho khỏi sự khổ ấy,
