Trang:Phat giao triet hoc.pdf/103

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

vô minh là vọng. Cho nên nói rằng « hốt nhiên niệm khởi gọi là vô minh.»

Vô minh sanh ra vọng niệm. Vọng niệm có chủ quan, có khách quan, có tự ngã, có phi ngã, nó phát triển vạn hữu. Nhưng vạn hữu không phải ngoài tâm mà tồn tại được.

Vậy chỉ tâm thể, gọi rằng chân như. Chân như nầy bị vô minh kích thích mà diêu động, thì gọi là cửa sanh diệt, hoặc là a-lại-da thức. A-lại da thức mở nguồn cho nhứt thiết hiện tượng. Mà ấy cũng chẳng qua là bởi tâm thể chân như động diêu mà ra.

Chân như tuy bị vô minh kích thích mà diêu động, nhưng trong động có tịnh, tịnh lại không rời động. Chân như vẫn ở trong sanh diệt, mà nó cũng ngoài sanh diệt.

Động, hay là có sanh diệt, tịnh hay là không sanh diệt, chân như gồm hai. Động, hay là có sanh diệt tức là ăn với hai đế khổ tập của nguyên thỉ phật giáo.

101