Trang:Phat giao triet hoc.pdf/131

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Trần Na có quyển luận gọi là Nyâya Pravêça Târaka Çâstra (Nhân minh bát chánh lý luận). Đại lược Trần Na chủ trương rằng: để tự ngộ chỉ có hiện lượng và tỹ lượng. Đã tự ngộ rồi, muốn làm cho người khác cùng ngộ (ngộ tha) Trần Na dùng phép « tam chi ». Nguyên phái Nyâya đặt ra « ngũ chi » Thí dụ:

1. Tông. — Trên núi kia có lửa.

2. Nhân. — Bởi vì có khói.

3. Dụ. — Phàm chỗ có khói tất có lửa, như ở bếp kia.

4. Hiệp. — Trên núi kia có khói.

5. Kết. — Cho nên biết là có lửa.

Trần Na giảm hai chi sau, chỉ còn giữ có ba chi: tông, nhân, dụ. Tam chi ấy không khác nào tam đoạn luận, mà lật ngược lại. Tông, tức là chỉ cái tông nghĩa (nghĩa gốc), đã thành, đã phân biệt rồi.