Trang:Phat giao triet hoc.pdf/193

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

nhứt thiết vạn hữu ở tam thế thập phương, cùng giao thiệp nhau. Một vật ấy làm chủ, vạn vật làm bạn. Một vật ấy lại làm bạn của vạn vật ở tam thế thập phương. Như thế chủ bạn cụ túc, quan liên nhau trùng trùng vô tận,

Tóm lại, thế giới quan của Hoa Nghiêm tông có hai phương diện. Một luận về « nhứt tâm pháp giới », hai luận về « duyên khởi vô tận của pháp giới ».

« Nhứt tâm pháp giới » gồm lý và sự trong ấy. Mà trong sự sự đều có thập huyền diệu lý, lục tướng viên dung, cho nên rằng « sự sự vô ngại »

Nói rằng: nhứt đa tương dung, chủ bạn cụ túc, sự sự vô ngại, là không phải phá hoại tánh chất riêng của mỗi vật, cũng không phải biệt lập tánh chất của một vật.

Nếu biệt lập một vật thì phá hoại nhứt thiết vật khác, như thế có gì là còn. Như nếu lấy cá nhân làm chủ, thì ngoài cá nhân không có quốc gia. Nếu

191