Trang:Phat giao triet hoc.pdf/196

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Thế giới quan. — Chân ngôn tông chủ trương lục đại. Lục đại là: địa, thủy, hỏa, phong, không, thức. Lục đại là chân thật thể của vũ trụ. Nó là bổn nguyên của các tánh năng sanh, năng lưu. Xét về phương diện vũ trụ, thì lục đại gọi là thể đại (lục đại của thật thể của vũ trụ)

Lục đại ấy hiện ra hình hài của ta gọi là tướng đại. Hiện ra ngôn ngữ động tác thì gọi là dụng đại.

Thể đại, tướng đại, dụng đại, ba loại ấy, lấy một là rõ cả ba. Ngoài thể đại, tướng, dụng không có được. Ngoài tướng đại thì thể, dụng không có chỗ nào nắm giữ được.

Vũ trụ vạn hữu không có gì là ra khỏi thể đại, tướng đại, dụng đại.

Gọi là chân như, chẳng qua đó là lý tánh nhân lục đại mà trừu tượng ra. Chân như rời lục đại không cầu đâu mà được, chân như ra ngoài tướng dụng không thể tồn tại.

194