Trang:Phat giao triet hoc.pdf/197

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Lục đại, rốt lại, chỉ là tâm vật nhị nguyên (Địa, thủy, hỏa, phong là vật; không, thức, là tâm.) Lục đại thật là vật thường thức.

Thế giới quan của Chân ngôn tông thật là thường thức. Nó phủ định nguyên tố nguyên tử của khoa học. Tuy nó chủ trương lục đại, xem như là đa nguyên, kỳ thật nó là vật tâm nhị nguyên luận.

Vật tâm nhị nguyên ấy, lại chỉ là trí lự của ta phân biệt ra như thế. Nếu theo phương diện sai biệt mà quan sát nó, thì uyển nhiên có phân biệt như thế.

Nếu theo phương diện bình đẳng mà quan sát nó, thì nó là bình đẳng, là nhứt như.

Gọi rằng vật, gọi rằng tâm, gọi rằng khách quan, gọi rằng chủ quan, kết cuộc chỉ là thật tại nhứt-như mà thôi.

Như thế, một mảy lông, một hột bụi, cũng là cái tướng của thật tại, có gì là không phải lục đại sở sanh.

195