Trang:Phat giao triet hoc.pdf/210

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Trước thời phật giáo ra đời, ở xứ Ấn Độ có những nền triết học, sâm si chẳng đều nhau, cùng chủ trương phiếm thần luận như nhau. Brahma là căn bổn của vũ trụ. Nhứt thiết sự vật đều là hình thái của brahma. Vạn hữu đều ở brahma mà sanh ra. Lúc trụ thì ở tại brahma. Lúc diệt trở về brahma. Brahma như thế. Nó vô thỉ vô chung. Con người cũng là một hình thái của brahma. Sống đây là sống gởi. Chết sẽ trở về brahma, đời đời khoái lạc.

Phiếm thần luận ấy, là nền triết học căn bổn của xứ Ấn-Độ từ thuở nào đến bây giờ.

Phật giáo ra đời, không có chủ trương gì khác. Duy noi theo thuyết phiếm thần mà kiến thiết giáo lý. Brahma sẽ là như như, hay nhứt như, hay chân như.

Nhưng ở đây không còn giữ ý nghĩa thần cách nữa. Phật giáo vô thần.

Khởi điểm của phật giáo ở nơi nhận cuộc đời là khổ. Biết khổ thì tìm đường

208