tinh thần. Thế giới do brahma mà sai biệt. Sai biệt như thế là «ác». Bỏ cho được sai biệt, mà trở về nơi cỗi nguồn bình đẳng, tức là nơi brahma, là «thiện». Đó là thuyết giải thoát. Chủ trương thuyết nầy là phái Vedanta.
Lại có phái cũng giải thích kinh Veda, mà có tư tưởng tôn trọng giáo quyền, cố thuyết minh và bảo tồn nghi thức, chủ trương thuyết: « thanh thường trụ ». Ấy là phái Mimansă.
Phản lại thuyết «thanh thường trụ» có phái Nyaya, chủ trương thuyết «Nhân minh».
Mấy phái trên đó đều theo chủ nghĩa quan niệm và khuynh hướng về hữu thần trong khi cắt nghĩa bổn thể của vũ trụ.
Phản động lại các phái quan niệm luận ấy, có phái theo thiên nhiên triết học, theo kinh nghiệm luận, tức là theo duy vật luận. Ấy là phái Vaisesika (phái thắng luận).
