Trang:Phat giao triet hoc.pdf/78

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

xe mà đến, vậy xin hỏi vua: Xe là gì? Phải cây gọng là xe không? — Không. — Phải cây ví là xe không? — Không. — Phải bánh xe là xe không? — Không. — Phải cây ách là xe không? — Không. — Phải cái thùng xe là xe không? — Không. — Phải dây cương là xe không? — Không.» — Hỏi mãi như thế cũng không có chi mà vua Milinda chỉ được là xe. Nâgasena bèn nói: « Tâu vua, tôi cạn lời hỏi, mà vua không đáp được cái gì là xe. Vậy thì tiếng « xe » của vua chẳng là một cái tiếng không không vậy thôi sao? Tôi e vua nói dối khi vua nói không có gì là xe cả.

Bấy giờ vua Milinda hiểu rằng chỉ có cái tiếng không không, chớ không có chủ (il n’y a pas de sujet). Bao nhiêu những bộ phận của một cái xe, hiệp lại gọi là xe. Như thế, theo thường tục, hễ có nguyên tố là có vật. Nghĩa là có sắc tướng là có bổn thể. Nhưng sắc tướng ấy không phải là bổn thể.

76