Trang:Phat giao triet hoc.pdf/85

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

nói là cõi « viên mãn thanh tịnh », cũng có chỗ nói là cõi « diệt tận nhứt thiết tập khí » nghĩa là diệt tận những cái thú tánh trong người.

Có nơi nói rằng niết bàn là cái thể thoát ly vòng luân hồi, thoát ly vật chất, thoát ly tình cảm, nghĩa là đến cái thể không sầu khổ, không hân hoan gì cả.

Lại có chỗ nói rằng niết bàn là cái mực tự do vô thượng, là cõi khoái lạc tinh thần, đến đó thì tuyệt đích bất diệt. Niết bàn có thể đạt được ở cõi đời, là về phương diện tinh thần. Nhưng muốn đạt được niết bàn một cách hoàn toàn thì phải diệt tận ngũ uẩn, nghĩ là phải chết, phải không còn tư tưởng, không còn hành động.

Tư tưởng niết bàn bao hàm tư tưởng có nghị lực tinh thần. Niết bàn là chí thiện.

Không đến được niết bàn thì cái nghiệp còn triền miên luân chuyển mãi, « dầu cho ở thượng tiêu, dầu cho ở đáy biển,

83