Trang:Phe binh Nho giao Tran Trong Kim.pdf/50

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
48
PHE BINH NHO GIAO

Và lại giải thêm:

« Lúc cha còn thì xem cái chí, để có điều gì không phải thì can, việc không nên làm mà cha đã làm, thì không đổi ngay, đợi hết ba năm tang chế rồi hãy thay đổi, thế mới thích hợp với lẽ trung vậy.

Ôi! Nghe cái lẽ trung của tác-giả thêm cho cụ Khổng ở chỗ này mà buồn!

Không rõ tác giả đã đo bằng thứ thước nào mà biết cái lẽ trung thế là thích-hợp?

Giả-sử có kẻ sau khi cha mất độ hai năm rưỡi hay ba năm « mốt » rồi mới thay đổi công-việc của cha, thì so với lẽ trung là thiếu mấy thước, hay thừa mấy tấc?

Đem đoạn này mà gióng vào với đoạn trên, tôi thấy hai ông hiếu tử cãi nhau lộn bậy. Ông hiếu-tử trên thì không thích hợp với lẽ trung, vì không chịu nhắm mắt theo việc dở của cha mẹ đã làm. Còn ông hiếu-tử dưới thì ít ra cũng phải nhắm mắt ba năm vì đã để những việc « không nên làm » mà cha đã làm đến hết tang-chế mới đổi.

Kém gì cuộc hú tim hòa!

Nhưng xin độc giả nhớ rằng: trong mấy đoạn này tôi không bình-phẩm đạo hiếu của Khổng-tử, chỉ cốt tỏ rằng: Tác giả vì