Bước tới nội dung

Trang:Quoc van trich diem 1930.pdf/14

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
XII

III. — THỜI KỲ THỨ BA

LÊ, NGUYỄN
(Tự thế-kỷ thứ XV đến thế-kỷ thứ XIX)

Trong thời kỳ này Hán-học có hai điều đặc-sắc:

a) Hán-học thịnh mà phật-học suy.

b) Học đạo-lý thiền ra học từ-chương.

1º — Đời Hậu-Lê. — Phụ nhà Mạc và các chúa Nguyễn

Lê Thái-tổ (1428 - 1433): lập Quốc-tử giám, mở nhà học và đặt các giáo-chức ở các phủ lộ.

1429: đặt khoa minh-kinh để chọn nhân-tài.

Lê Thái-tôn: định lệ thi hương thi hội.

1442: mở khoa thi tiến-sĩ.

Lê Thánh-tôn: đặt một hội văn-học là Tao-đàn nhị thập bát tú 騷 壇 二 十 八 宿.

1484: dựng bia tiến-sĩ.
Thi-gia Lê Thánh-Tôn 黎 聖 宗 Thi tập[1]
Thân chinh ký sự 親 征 記 事
Nguyễn-bỉnh-Khiêm 阮 秉 謙 : Bạch-vân thi tập 白 雲 詩 集
Văn-gia Nguyễn-Trãi 阮 廌 Quân trung từ mệnh 軍 中 詞 命
Bình Ngô đại cáo * 平 吳 大 誥
An-nam Vũ-cống 安 南 禹 貢
Ức-trai toàn tập 抑 齋 全 集
Thân-nhân-Trung 申 仁 忠 Thiên-nam dư hạ tập 天 南 餘 暇 集[2] *
Đỗ-Nhuận 杜 潤
Lê quý-Đôn 黎 貴 惇 Vân-đài loại ngữ 雲 臺 類 語
Thánh mô hiền phạm 聖 謨 賢 範
Hoàng Việt văn hải 皇 越 文 海
Kiến văn tiểu lục 見 聞 小 錄
Thượng-kinh phong vật chí,
上 京 風 物 誌 v. v.
Nguyễn-Dư 阮 嶼: Truyền kỳ man lục 傳 奇 漫 錄[3]
Vũ-Quỳnh 武 瓊: Lĩnh-nam trích quái 嶺 南 摘 怪
Bùi-huy-Bích 裴 輝 壁 : Lữ trung tạp thuyết 旅 中 雜 說[4]

  1. Chép trong quyển Thiên-Nam dư hạ tập.
  2. Quyển này chỉ còn sót lại có mấy đoạn.
  3. Quyển này hiệu Cát-Thành Hà-nội đã dịch quốc-ngữ và in.
  4. Coi các bài trích-lục đã dịch đăng Nam-phong.