CHÚ THÍCH. — 1. Xưa có một người nằm mộng thấy mình đến nước Hòe-an, Quốc-vương gả con gái cho, phong làm Thái-thú quận Nam-kha, sau bị cách quan, vợ cũng chết; bừng mắt tỉnh dậy. Nên gọi giấc mộng, giấc ngủ là giấc Nam-kha.
CHU-MẠNH-TRINH 朱 孟 楨 (1862-1905)
Thường gọi là quan Án-Chu, người làng Phú-thị, huyện Đông-yên, tỉnh Hưng-yên, đỗ tiến-sĩ, năm Thành-Thái thứ 9 (1897), làm quan đến Án-sát, cáo về nghỉ nhà.
Ông người rất tài tình, các nghề chơi như thơ, đàn, đều giỏi cả. Chữ tốt, văn hay, nôm cũng sành. Có tập thơ vịnh Kiều đề là Thanh-tâm tài-nhân thi-tập và bài Hương-sơn nhật-trinh ca.
Văn ông có vẻ tài tình, thật là tiêu-biểu cho lối lãng-mạn (genre romantique) trong văn-giới nước ta.
31. — KIỀU ĐI THANH-MINH
Mầu xanh ai khéo vẽ nên tranh,
Nô nức đua nhau hội Đạp-thanh. 1
Phận bạc ngậm-ngùi người chín suối,
Duyên may dun-dủi khách ba sinh. 2
Dưới hoa nép mặt gương lồng bóng,
Ngàn liễu rung cương sóng gợn tình.
Man-mác vì đâu thêm ngán nỗi!
Đường về chiêng đã gác chênh-chênh. 3
CHÚ THÍCH. — 1. Ngày thanh-minh khách đi chơi xuân, nên cũng gọi là hội đạp-thanh, nghĩa là giẫm lên đám cỏ xanh. — 2. Theo tích một người lúc sống mắc nợ không trả được, lúc chết đi phải đầu thai ba kiếp để trả nợ; khách ba sinh là người có duyên nợ kiếp trước cùng mình. — 3. Nhà văn Tàu xưa nay quen gọi mặt trời là cái chiêng đồng.
CÂU HỎI. — I. Ý tưởng. — 1. Kể qua việc Kiều đi chơi thanh-minh. Trong buổi đi chơi ấy có những việc gì quan-hệ đến cuộc đời nàng Kiều?
2. Hai câu đề tả cảnh gì? Nói rõ hai câu thực, một câu nói về việc gặp mả Đạm-Tiên, một câu nói về việc gặp Kim-Trọng. — Hai câu luận, câu trên nói ai? câu dưới nói ai? — Cứ theo hai câu kết thì nỗi lòng nàng Kiều lúc bấy giờ ra làm sao?
