Trang:Sach quan che.pdf/65

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
— 66 —

Hiệu Thiệu-trị năm thứ năm, nghị bải chức Tuần phủ Gia-định, Tuần phủ An-giang.

Năm thứ bảy, tại Nam-ngải bải chức Tuần phủ, đặt là Nam-ngải Tổng đốc.

Lấy theo hội điển nhà Thanh, nói về ngoại quan, các tỉnh Tổng đốc thống hạt văn vỏ, cật trị quân dân; các Tuần phủ tổng lý Giáo dưỡng, kinh chánh; Thừa tuyên Bố chánh sứ ti, thì chưởng tài phú; Đề hình Án sát sứ ti, thì chủ hình danh. Cả thảy việc lương từ, thuế vụ, việc trạm, việc binh dân, việc sông rạch, kho tàng, trà, ngựa, đồn điền, việc giữ gìn, sát hạch quan lại, huấn khóa nông tang, hưng hiền năng, sữa giồi phòng tục cùng việc phong cương vân vân, các Tổng đốc, các Tuần phủ phải giữ mối giềng; các ti, các đạo, bày giáo lệnh, xướng suất các phủ. Mỗi phủ có tri phủ, đồng tri, thông phán cho được xướng suất các châu huyện; châu có tri châu, đồng tri, phán quan; huyện có tri huyện, có huyện thằng, có thủ bộ, đều hay việc điền thổ, hộ khấu, phú thúê, từ tụng.

Còn ti lo việc học hành, tại phủ thì có giáo thọ, tại châu thì có học chánh, tại huyện thì có giáo dụ, cả hai chức nầy, đều kêu là huấn đạo, phải lo dạy dỗ con dân cho thành tài, cho nên phong hóa.

Các ti các phủ thì có thủ lảnh; các châu huyện thì có tạp chức, có kinh lịch, có đô sự, có lý vấn, có chiếu ma, có kiểm hiệu, có tri sự, tư ngục, lại mục, điển sữ, dịch thằng, tuần kiểm, hoặc hay một việc, hoặc gánh việc sai phái, cao thấp có bậc, lớn nhỏ nương nhau, phàn làm việc bổn phận, giúp nên muôn muôn dân.

Từ đời Nhà Trần sấp về trước, chưa phân tỉnh, một hạt lớn kêu là lộ, đặt chức Lộ tổng quản, cũng đồng với chức Tổng trấn.