Trang:Tân Dân Tử, Gia Long Tẩu Quốc, Quyển 3.pdf/5

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
— 153 —

tuân mạng lịnh, thì phải bị khảo kẹp giam còng, và làm nhiều đều rất hà khắc thảm khổ, lại sai một đội quân đi rão các làng các xóm, coi nhà nào lúa nhiều, thì thâu năm bảy chục hộc, một đôi trăm; còn nhà nào có năm mười dạ để chi độ vợ con, thì cũng ép mở ráng dầu, mà tóm thâu sạch hết.

Xưa nay cái thói quân sai-nha, là quân lòng-sâu nọc-rắng độc ác phi thường, mượn thế trộm lịnh quan trên như cáo mượn oai hùm, tới đâu thì nhát khỉ rung cây, kiếm chuyện vu oan cho người, mà làm muôn ngàn sự thương tàn đồng-loại.

Tội nghiệp cho một đám dân nghèo, canh chẳng ngọt, cơm chẳng no, áo không lành, manh không ấm, hể ăn bửa trưa, thì phải chạy lo bửa tối, hột lúa là mạng mạch của đám bần dân, mà lúa không đủ ăn, thì lấy gì mà dưởng nuôi mạng sống, vì vậy mà phải cơ hàng đói khát, thì còn kể gì là pháp luật phãi không, bởi cớ ấy đám dân nghèo nầy, coi nhà giàu nào có lúa đống gạo bồ, thì áp tới xúc ăn, dẩu đánh đuổi củng chẵng đi, ngăn cấm củng không sợ.

Vả lại dân xứ nầy, đều là dân nghèo nàn khổ sỡ, phần bị mùa màng thất phát, không đủ nuôi dưởng vợ con, có đâu dư giã mà hiến nạp cho quân binh nhụ dụng. Vì vậy mà phải thãm khổ cơ hàn, và sanh sự bất bình dấy loạn.

Lúc bấy giờ có quan Huyện lịnh là Đặng-hửn-Tâm, vẫn là người côn bình cang trực, thấy dân bất bình, kẻ dắc vợ người dắc con, quần áo lang thang, cã lũ cã đoàn, kéo nhau tới trước nha môn, quì dưới đất mà khóc than cầu khẩn.