tiếng dắn dõi quyên kêu trước ngõ, đó là vía con trở lại thăm nhà, và nhửng khi phất phơ gió thoản bên màng, ấy là hồn trẻ đi về viến mẹ.
Công chúa than thở rồi bước ra ngoài chùa, thấy núi vây bốn mặt, rừng bọc tư bề, xem như tuồng ai đã bố liệc một đồ trận ra đây, cọp đó là Tướng-quân, beo kia là Đề-đốc, núi non là thành lũy, cây cõ là binh gia, kià là cờ chuối phất phơ, nọ là giáo tre chơm chởm, dưới bụi sành kêu dắn dõi, trên nhành vượng hú thon von, thật là một cảnh ngộ rất thê thảm, rất hiểm nguy, khiến cho Công-chúa ngó đến đâu, thì nét mặt tõ ra một sắc âu sầu thãm đạm, rồi Công-chúa lại nghĩ rằng:
— Con người ỡ trong hoàng cảnh thế giới nầy, ai ai kết cuộc rồi cũng phãi lãnh một cái chết là một phần gia tài cũa mình sau hết mà chôn chặc dưới mồ ba thước, một giấc ngàn thu, không ai trốn khõi, chồng ta là Nguyễn-hửu-Thoại đả vì nước mà quyên sanh, vì vua mà tận mạng, thế thì ta bây giờ hãy còn sống sót lại đây làm gì, vậy ta củng nên kím một thế nào mà đối với chồng ta cho xứng đáng, đối với mẹ ta và anh ta cho vẽ vang, hơn là ta phải chết đói chết mục trong đám rừng nầy, mà để cỏ cây vùi lấp cho uỗng mạng.
Công-chúa nhớ lại khi nãy thằng Hòa-thượng khai tên họ là Hồ-di-Nhựt, quyết giết mình lấy đầu đem nạp cho tướng Tây-sơn là Nguyển-danh-Tập mà lập công, nhưng may cho mình không chết cách nhơ nhớp về tay thằng ác-tăng, vậy thì bây giờ mình phãi tính thế nào mà thoát khỏi vòng binh, nếu ở đây sớm muộn cũng chẵng khỏi vào tay quân nghịch.
