Trang này cần phải được hiệu đính.
— 43 —
- Kiến cơ nhi tác.
Coi máy thế mà làm, thì là tùy theo việc mà biến thông. - Kiến hiền tư tề diên, kiến bất hiền nhi nội tự tỉnh.
Thấy kẻ hiền lo cho bằng vậy, thấy kẻ chẳng hiền, mà trong xét lấy mình, chỉ nghĩa là thấy người hiền thì lo bắt chước, thấy kẻ chang hiền thì hỏi mình răn mình. - Kiến leo cột sắt chi mòn, vò vò xây ổ sao tròn mà xây.
Tài trí chẳng có, chẳng làm chi nên. Câu trước là câu hứng, chỉ lấy nghĩa câu sau. - Kiến lợi vong ngãi.
Thấy lợi quên ngãi, thì là tham lợi trước mắt, mà chẳng nhớ đến sự phải chăng. - Kiến ngãi bất vi vô dõng dã.
Thấy nghĩa không làm, không có cảm dõng vậy : ngãi là đều đáng làm, như tế hiểm phò nguy vân vân. - Kiến pháp tri ân.
Thấy phép biết ơn, kẻ có quyền muốn cho người ta biết ơn hay là muốn cho người ta mắc ơn, thì hay là oai phép trước : ấy cũng là cách hách dịch người ta mà ăn tiền. - Kiến tài ám nhãn.
Thấy của tối mắt, chỉ nghĩa là quên liêm sĩ. Có một người tới nhà anh em bạn, thấy vàng anh em bạn để ra nơi ván thì giựt mà chạy, anh em bạn thấy vậy liền hô oán, bắt anh ta dem tới quan, quan hỏi sao dám khi anh em bạn mà làm tới nước cướp giựt. Anh ta bẩm rằng : khi ấy tôi chỉ thấy vàng mà chẳng thấy người. - Kiến tha lâu đầy lỗ.
Ấy là tích thiểu thành đa. - Kiết thảo hàm hoàn.
Kết cỏ, ngậm vành. Nghĩa là biết ơn mà trả ơn. Truyện rằng : Tướng nước Tấn là ngươi Ngụy-Lỏa đánh giặc với tướng nước Tần là ngươi Đổ-hồi ; Đổ-hổi là người mạnh bạo, đang khi giao chiến, Ngụy-Lỏa thấy một ông già lum khum kéo cỏ mà cột xiếu lại, Đổ-hồi vương lấy cỏ ấy mà ngã xuống, liền bị Ngụy-Lỏa giết đặng. Sau Ngụy-Lỏa nằm chiêm bao thấy ông già ấy tới mà xưng mình đi làm việc đền ơn. Té ra ông già ấy là cha vợ bé ông Ngụy-Thù thì là cha Ngụy-Lỏa. Ngụy-Thù đau nặng trối với Ngụy-Lỏa : Tao chết xuống, mầy sẽ gả con vợ bé tao. Đến khi Ngụy-Thù ngặt mình lại dặn con chôn vợ bé theo. Ngụy-Thù chết rồi, Ngụy-Lỏa lấy lời dặn sau làm lời hoảng hốt, bèn gả người vợ bé lấy chồng. Ông già ấy cảm vì Ngụy-Lỏa biết đều không chôn con mình, mới đền ơn thể ấy. — Có một con chim huình tước bị bò cắt đâm té xuống đất, lại bị kiến thui, may gặp một người có nhơn đem mà về nuôi khỏi chết. Sau con chim ấy cứ bay đi bay về hoài, có một bữa nó tha về ba chiếc vòng ngọc bạch mà đền ơn ; nhờ ba chiếc vòng thì con cháu người có nhơn ấy nối đời làm tới chức Tam-công.
