Trang:Tan Da tung van.pdf/32

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 30 —

chuyện Kiều có câu như thế; nay thời ta xin thưa trước, ai có nhận nhời mà tự-ái, tự-trọng, tự-tôn đó thời sẽ xin lạy sau. Yêu nhau xin nhớ nhời nhau.


Lòng thương sót.

Lòng người ta, quảng-đại nhất là gì? có khi là tấm lòng thương-sót. Một tấm lòng thương-sót, như giời như bể, có thể bao-dung hết quần-sinh. Nhất thiết bao nhiêu cái khổ-sở trong thế-gian, nhờ một chữ thương mà đều được có phần yên-ủi; nhất thiết bao nhiêu cái tội ác trong thế-gian, nhờ một chữ thương mà đều được có phần dung-thứ. Quí-hóa thay chữ thương! quảng-đại thay lòng thương!

Nhớ người xưa có những câu thơ rằng:

« Thương con quốc dũ kêu mùa hạ.
Thương cánh bèo chôi dạt bể đông.
Thương vợ chồng ngâu duyên chểnh-mảng.
Thương cha mẹ dện phận long-đong. »

Bốn câu thơ ấy, cứ trong sự làm thơ mà nói, tình-tứ đã rất hay; lại ngoài sự làm thơ mà xem, thật tả được một mối thương-tâm bao-la vô-hạn. Ôi, con quốc, cánh bèo, vợ chồng ngâu, cha mẹ dện, thân-thiết với người có là mấy mà tình cảnh duyên phận, còn khiến cho người trong làng thơ âu-sầu ảo-não, giọt mực lệ châu; huống chi cùng là nhân-loại với nhau, cùng là xã-hội với nhau, cùng là gia-tộc với nhau, cùng là cốt-nhục với nhau, càng dan-díu với nhau bao nhiêu, mối thương-tâm càng sẵn bấy nhiêu, dẫu không dan-díu mà xem với con quốc, cánh bèo. vợ chồng ngâu, cha mẹ dện, cũng