làm ghế cói, thì còn có thể gọi được là đem công-nghệ vào đôi chút, nhưng nghe nói cũng không phát đạt gì, cái cớ hình như cũng tại khó đem thợ vào vậy.
Thợ ngoài này nhan nhản ra đó, thiếu gì mà bảo là khó? Vẫn biết không thiếu gì, nhưng chọn được người thợ giỏi giang, trung thành, chăm chỉ, thì cũng phải kể là hiếm. Vả chăng, muốn đem vào tận trong ấy, thì phải trả lương họ gấp rưỡi hay gấp đôi ngoài này, và chịu tiền tầu cho họ, sự ấy đã đành đi rồi, nhưng trước khi đem họ đi. ý hẳn cũng phải cho họ vay trước mỗi người ít nhiều tiền, hãy nói là độ 50$00, nào các nhà công-nghệ ta, có phải là được sẵn tư-bản gì lớn đâu, thế mà giá đem độ 30 người thợ vào, thì khoản tiền cho vay ấy đã tới 1500$ thêm tiền tầu mất ngoài 600$ nữa, ấy là mất hơn 2000$00, tưởng cũng là cái vốn của nhà công-nghệ ta đó. Nhưng mà không kể chi đến truyện ấy, vì muốn làm việc lớn, thì phải tốn tiền, vả chăng, số thợ muốn vào Nam-kỳ bây giờ cũng nhiều, thì sự kén chọn tưởng cũng dễ, còn đến như sự phải cho họ vay tiền trước, thì cũng là cái lệ tự nhiên, vậy thì khi ở ngoài này, mà muốn đem thợ vào, cũng là việc dễ, duy chỉ sợ có lúc đem họ vào rồi, thì họ đối với công-việc của mình, có quan-hệ to lắm, vậy xử trí thế nào, cho họ tận thành tận chức với mình, ấy mới là một điều khó vậy.
Thợ của mình hễ anh nào làm được việc, mà ông chủ phải ỷ làm tay chân đó, thì hay có tính « khủng khỉnh » khó chiều lắm, mấy ông chủ biết thế mà vẫn phải chiều họ, vì họ có quan hệ đến sự lợi hại của mình, đã có ông nói rằng: « tôi phải chiều thợ như ông vua con của tôi », tưởng không phải là nói quá. Ở ngoài này, là chỗ làm gì cũng sẵn thợ, vậy chẳng mướn đứa ấy thì mướn đứa khác, mà họ còn thế, nay đem họ vào Nam-kỳ, là nơi chỉ họ là thợ mà thôi, nếu thất ý họ một tí, mà họ bỏ đi, thế là công-cuộc của mình, đang tiến-hành bao nhiêu, cũng phải đứng dừng ngay lại, có khi đến nguy, vì bọn thợ muốn phá công-nghiệp của ông chủ thì rất đễ, chỉ « bỏ việc
