Trang:The luc khach tru va van de di dan vao Nam ky.pdf/62

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 62 —

Những cái lo ấy bây giờ không còn nữa, vì hiện-thế nước Tầu ngày nay, đang bè đảng rối loạn lung tung. lo thân chưa xong, làm gì còn có cái sa-vọng. nhưng cũng còn lo bọn Hoa-kiều ở đây, hoặc là làm thuê cho một nước nào đang thèm đất này, hoặc là xui người mình bạo động chăng? Hai cái lo ấy cũng đều là «giời ơi» cả. Hay là làm thuê cho Nhật? thì nước Tầu còn bị cái nhục 21 điều với Nhật kia. Hay là làm thuê cho Mỹ? thì đảng Hoa-kiều ở Mỹ mới bị Mỹ đuổi về kia. Mà nói rằng xui giục ta, thì cái truyện ấy cũng chẳng có. Xem như việc «thuốc độc» năm 1908, việc «Đề Thám». việc «xin thuế» năm Duy Tân tứ niên, việc «Phan xích Long ở Nam-kỳ, việc «Thái Nguyên » năm 1917, quả Nhà-nước không bắt được một người Hoa-kiều nào đồng mưu, đủ biết Hoa-kiều không xui Annam bạo-động gì được. Vả chăng, họ sang buôn bán bên này. vì lợi-quyền của họ to, khiến cho họ phải tôn trọng cái quyền-luật của Nhà-nước Đại-Pháp. nhất đán có việc gì, thì họ cũng phải táng thân bại sản. Vậy thì Hoa-kiều không đủ sức nào làm cho Nhà nước phải lo ngại đến việc chính-trị, mà ta cũng chẳng lo ngại gì, tất nhiên phải nhờ nước Pháp khai-hoá cho đến tận lúc ta trở nên một dân-tộc có đủ hoàn-toàn tư-cách. Cái ngày ấy chưa biết đến bao giờ.

Cái lo xa thì chưa thấy đâu, nhưng cái vạ ngay trước mắt mà Hoa-kiều gây lên làm hại ta, thì thật đã chán ra rồi Không kể chi nhiều, ta hãy nói những cái tội-án của họ, như là: Thiên địa-hội, buôn người và làm giấy bạc giả.

Người Tầu được có một cái tài, tội-ác gì làm cũng nổi, mà hay lập hội bí-mật thứ nhất, đã gọi là hội bí-mật, thì chỉ có một mục-đích, là làm cho thỏa lòng tư-dục của một số ít người, mà hại đến công-lý của cả xã-hội. Thiên-địa-hội 天 地 會 tức là một hội bí-mật của Hoa-Kiều trong Nam-kỳ vậy. Gốc tích hội này, chắc là từ đâu những đời mà bọn Dương-Ngạn-Địch và Mạc-Cửu là bọn cựu-thần nhà Minh, chạy sang Nam-kỳ ta mà lập nên, ấy là cốt để tụ-tập những người vong-mạnh, mưu