tiền nhiều chức lớn, ngoài cái đó không còn kể gì tới đạo-đức tốt xấu, chính-tích giỏi dở vào đâu cả. Ở trong làng thì cạnh-tranh nhau cái chỗ ăn chỗ ngồi, ngôi trên ngôi dưới, ngoài cái đó không hề so sánh hơn thua ai là đáng trang huynh-thứ, ai là vào tuồng mọt nát nữa. Ra ngoài thì cạnh-tranh nhau cái manh quần tấm áo, kẻ sang người hèn, ngoài cái đó không hề phân biệt nhân-phẩm ông hay là thằng, bà hay là con nữa. Làm ruộng thì cạnh-tranh nhau tấc ruộng thước vườn, mẩu bờ tí nước mà đến đồng bãi mông mênh kể hàng ngàn hàng muôn mẫu thì có ai nhìn. Buôn bán thì cạnh-tranh nhau luồn-lỏi mua cho được, mánh-khóe bán cho trôi, mà đến đại-tôn giao-dịch kể trăm thứ nghìn thứ hàng thì có ai biết. Làm thợ thì cạnh-tranh nhau bán rẻ phá giá, làm điêu đỡ công mà không hề có được một cái đoàn-thể đồng-nghiệp cho hẳn hoi để khoáng-trương lợi-ích. Ấy sự cạnh-tranh của người mình toàn có một cái mục-đích nhỏ nhoi hèn hạ là cái lợi nhỏ, cái danh hư như thế cả; như thế mà cái tính cạnh-tranh cũng lại hăng-hái dữ tợn quá, cũng chẳng khác gì người các nước họ cạnh-tranh về những cái danh thực, cái lợi to. Cạnh-tranh nhau một chút công-danh nhỏ-mọn mà chịu đổ hết cái của từ-đường hương-hỏa hàng ngàn hàng muôn, thậm đến bán cả vợ cả con, giết cả thầy cả bạn cũng không quản; cạnh-tranh nhau một cái ngôi thứ hão-huyền mà chịu bỏ hết cái của nước mắt mồ-hôi hàng năm hàng tháng, thậm đến
Trang:Tieng goi dan.pdf/51
Giao diện