Bước tới nội dung

Trang:Tieng goi dan.pdf/91

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 88 —

ruộng đo đất cho thuế-khóa được bình doãn mà nhiều khi dân gian không rõ hư thực, bị những lời dọa nạt lừa dối, mà cũng thành một cái bổng ngoại cho những kẻ tham nhũng điêu gian, lại như thu thuế có bài-chỉ mà lúc san bổ thì cái số tiền trình, tiền kiểm, tiền hành thu, tiền họp bổ, bao giờ cũng chui lủi hết vào được trong cái ngạch mấy hạng chính cung, đắp đê có cố công mà lúc làm đê thì cái khoản tiền phu, tiền tre tiền khất-khám, tiền phần đường, bao giờ cũng gán xếp hết vào được cái công mấy thằng khố bện, có làm sao thi-hành một cách cẩn thận tinh mật mà giữ hết được những cái mối tệ ấy thì mới làm được thực-huệ cho dân, đó là cái chức phận về hành chính đã cố nhiên phải để ý săn-sóc lắm rồi; còn đến việc tố-tụng thì lấy cung chứng sao cho được thực tình, xét án lý sao cho được công chính, khó nhất là giữ sao cho nén bạc khỏi đâm toạc tờ giấy mà đến thành ra đổi trắng thay đen; việc tuần phòng thì dò thám sao biết hết được những dứa du đãng gian phi mà tìm phương cấm trấp; việc khuyến nông thì khảo ng iệm sao cho hiểu hết được những cách cải-lương tiến chủng mà gia sức bảo ban; việc vệ-sinh thì chăm chút cho dân từ cái nhà ở nước uống cho đến sự phòng-bệnh hộ sinh, không phải cứ có cái hình-thức một cái nhà đẻ, một cái giếng xây mà đã vội hồ-đồ tắc trách; việc giáo-dục thì xem xét cho dân từ người lớn đến trẻ con, từ lễ nghĩa đến phong-tục, không phải cứ