răn dọa bằng sự phạt đối với những người bền gan ở trận, có thể cùng họ giữ lâu được. Nếu biết liệu rõ như thế thì có thể đánh được cái quân đông gấp bội mình. Vũ-hầu khen phải.
Ngô-Tử nói: Phàm sự liệu địch, có 8 điều không cần phải bói cứ việc mà đánh: một là trời lạnh gió bấc, dậy sớm đi khuya, rẽ băng qua sông, không hề khó nhọc; hai là trời hè bức sốt, dậy trưa lật đật, ruổi giong đói khát, cốt đi lấy xa; ba là quân đóng đã lâu, lương thực không có, trăm họ oán giận, điềm gở thường sinh, vua chúa không làm tắt được; bốn là quân dụng đã hết, củi cỏ còn ít, giời mưa dầm dề, muốn cướp không chỗ; năm là quân sĩ không nhiều, nước đất không lợi, người ngựa đau ốm, bốn láng giềng không nước nào đến; sáu là đường xa trơi tối, quân sĩ mệt sợ, mỏi nhọc chưa ăn, cổi giáp ngồi nghỉ: bẩy là tướng mọn binh đơn, hàng ngũ không vững, ba quân ngơ ngác, sức giúp không có; tám là trận bầy chưa ổn, trại đóng chưa xong, vượt hiểm qua đèo, nửa ẩn nửa hiện. Thấy bên địch có những tình hình như thế thì cứ việc đánh, không còn phải ngờ gì. Lại có sáu điều không cần phải bói cứ việc tránh: một là đất cát rộng lớn, nhân dân giầu thịnh; hai là trên yêu người dưới, ân huệ rộng lan; ba là thưởng phạt đúng mực, ban ra phải thời; bốn là người có công trận, đều ở chức vị, kẻ hiền người tài đều được cất dùng; năm là binh lính đông đúc, khí giời bền tốt; sáu là láng giềng giúp đỡ, nước lớn viện trợ. Phàm những điều ấy không bằng bên địch, nên tránh đi không còn phải ngờ. Như vậy tức là thấy nên thì tiến, biết khó thì lui đó.
Vũ-hầu hỏi rằng: Tôi muốn xem bên ngoài của
