Trang:Truyen ky man luc NVT.pdf/7

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.

Trong « chuyện Lý tướng-quân » có những câu:

« Thiện ác tỏ ra, phải tích dần lại, báo ứng đem đến, có sai bao giờ. Cho nên luận-số không bằng luận-lý, tướng diện không bằng tướng tâm. Nay tướng-quân ác có mà đức không, người khinh mà của trọng, mượn oai-quyền mà làm dữ, vụ kiêu-xa cho thỏa lòng, đã trái lòng trời, tắt bị trời phạt, còn có cách gì mà tránh khỏi tội trời! ».

Trong « cuộc nói chuyện thơ ở Kim-hoa » có những câu:

« Sĩ quân-tử ở trong danh-giáo, thiếu gì cách vui! Hà tất lấy không làm có, trỏ phải ra trái, đem chữ nghĩa ra làm trò đùa ».

Cứ những câu lược-trích như ở trên này, tỏ rằng ngòi bút của tác-giả có ý khuyến-giới châm-quy cho nhân-tâm phong-tục bấy giờ, và tỏ rằng tác-giả tin-tưởng cái lý thiện ác báo-ứng của nhà Phật. Những câu nói như ở trên này, quyết-nhiên không phải vô-tình mà vào chuyện, và ai bảo là nó đã không từng có bổ-ích cho thế-đạo nhân-tâm.

Ngoài ra, tác-giả còn hay ca-tụng cái thú ẩn-dật, khiến ta tỏ thấy ở tác-giả có cái tâm-hồn của một bậc cao-sĩ trốn đời tránh tục.

Hãy xem:

« Ta là kẻ dật-dân trốn đời, ông lão-già lánh bụi. Gửi tính-mệnh ở lều tranh quán cỏ, tìm sinh-nhai trong búa gió rìu trăng[1]. Ngày có lối vào làng say, cửa vắng vết-chân khách tục. Bạn với ta là hươu nay tôm cá, quẩn bên ta là tuyết nguyệt phong hoa. Chỉ biết đông kép mà hè đơn, nằm mây mà ngủ khói, múc khe mà uống, bới núi mà ăn; có cần chi phải hỏi bên ngoài là triều-đại nào, là vua quan nào... »


  1. Lời người kiếm củi cho nên có chữ rìu búa.
XI