với ơ; ơ với ư cũng đồng một sự vận-động của môi và lưỡi, thì ơ có thể thông với ư. Nhân cái luật ấy mà định những âm có thể hiệp thành vận như sau này:
| a, ơ | thông được với nhau. |
| ơ, ư | d• — |
| e, ê, i | d• — |
| o, ô, u | d• — |
Đem thực-hành luật ấy, thì thấy rất đúng với các vần thông của những thi-nhân đã dùng từ xưa. Sau này lấy những vần thông trong truyện Kiều, trong Cung-oán và các truyện khác, đem trích ra để làm mẫu.
1. Vần thông của vần bằng.— a) Những vần thông có chữ nguyên-âm đứng ở cuối tiếng.
a thông với ơ:
Thâm khuê vắng ngắt như tờ,
Cửa châu gió lọt, rèm ngà sương gieo. (Cung-oán)
Mơ-hồ ngỡ tiếng xe ra,
Đốt phong hương hả mà hơ áo tàn.
ơ thông với ư
Diện tiền trình với tiểu-thư,
Thoạt trông dường có ngẩn-ngơ chút tình (Kiều)
Rành rành kẽ tóc chân tơ,
Mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường. (id)
e, ê, i thông với nhau:
Thấy lời đoan chính dễ nghe,
Chàng càng thêm nể thêm vì mười phân.(id)
Tái sinh chưa dứt hương thề,
Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai(id)
