Trang:Việt thi.pdf/42

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.


VIỆT THI

TIỂU-SỬ CÁC THI-NHÂN

Mục này nói qua tiểu-sử những thi-nhân có thơ trích-lục ra đây, trừ những người chưa biết rõ lai-lịch thì hãy để khuyết-nghi. Còn những bài không biết đích-xác là tác-phẩm của ai, thì cho là của Vô-danh thị.

ĐỜI LÊ

Nguyễn Trãi (1380 — 1442) Ông hiệu là Ức-trai tiên-sinh, người huyện Phượng-nhỡn, thuộc tỉnh Bắc-giang ngày nay, sau dời về ở làng Nhị-khê, huyện Thượng-phúc, tỉnh Hà-đông. Ông thân-sinh là Nguyễn Phi-Khanh đỗ Thái-học-sinh tức là Tiến-sĩ đời vua Anh-tông nhà Trần. Tiên-sinh đỗ Thái-học-sinh đệ-nhị giáp, tức đỗ Hoàng-giáp đời Hồ Quí-Ly. Tiên-sinh theo giúp vua Lê Thái-tổ đánh quân nhà Minh, đứng đầu công-thần nhà Lê, được phong Quan-phục hầu. Tiên-sinh là một nhà văn-học có tiếng đầu đời Lê, làm bài Bình Ngô đại cáo bằng chữ nho và có để lại sách Nữ-huấn ca và bộ Ức-trai toàn tập.

Lê Thánh-tông, niên-hiệu Quang-thuận (1460 — 1469) và Hồng-đức (1470 — 1497). Ngài là một bậc anh-quân, giỏi về đường trị nước và rất chuộng văn-học. Ngài lập ra hội Tao-đàn nhị-thập-bát tú, tức là một hội văn-học và ngài đứng đầu làm nguyên-súy, có hai người danh nho đời bấy giờ là Thân Nhân-TrungĐỗ Nhuận làm phó. Ngài hay ngâm vịnh và có làm nhiều bài thơ quốc-âm rất hay.

Bà Ngô Chi-Lan. Bà người làng Phù-lỗ, huyện Kim-anh, tỉnh Phúc-yên bây giờ. Bà thông-minh từ

45