« Đi học bên đất Tề Lỗ, được xem cái di-phong của đức Khổng-Tử, phảng phất như trên sông Vấn-dương và trên sông Thù, sông Tứ, cho nên văn-chương hào nhã đứng đắn, tựa như dáng người quân-tử chính-nhân.
« Phàm muôn vật ở trong giời đất, những cảnh đáng sợ đáng hãi, hoặc đáng vui lòng, làm cho người ta sinh mừng sinh sợ, sinh lo sinh buồn, hết thảy đem dùng làm văn-chương, vậy nên biến hóa ra vào như muôn thứ cảnh tượng bầy trong bốn mùa, không lúc nào hết. Muốn học cái văn của Tử-Trường, trước hết phải nên học cái chơi của Tử-Trường mới được ».
Xem các nhời trên này, thì cái hay của văn-chương có nhiều nhẽ; mà có hiểu được cái hay của văn-chương thì mới hội được cái thú của văn-chương. Cái thú tức ở trong cái hay mà ra. Kìa như những cảnh tượng của tạo-hóa, ảo ảo huyền huyền, kỳ kỳ quái quái, nghìn hình muôn trạng, biến hóa vô cùng, ai trông cho hết, ai biết cho đủ, nhờ có văn-chương mà biết được hầu không sót điều gì. Kìa như nhân-tình thế-thái, nào thiện nào ác, nào nịnh nào trung, nào những dạ ngoắt ngéo khắt khe, nào những thói thâm trầm nham hiểm, ai nói cho xuể, ai kể cho xiết, nhờ có văn-chương mà vẽ ra không thiếu một nét nào. Ngồi trong xó nhà, mà lịch lãm được hết các nơi danh thắng ở thiên-hạ; xem trên mảnh giấy, mà tinh tường được hết các việc hay dở của thế-gian; sinh ở dưới mấy nghìn năm, mà tự hồ như được đối diện và được nghe tiếng bàn bạc của người sinh ra trước mấy nghìn năm, cũng đều là nhờ có văn-chương cả.
Huống hồ ta nghe những câu cảnh tỉnh, làm cho ta sực tỉnh được giấc mơ màng; ta nghe những nhời cảm thiết, làm cho ta kích động đến lòng khảng khái; ta nghe những nhời đạo-nghĩa, làm cho ta hưng khởi các mối thiện tâm; ta nghe những chuyện khoáng đạt, làm cho ta phát sinh ra chí cao thượng; ta nghe những nỗi chua cay của người đời, làm cho ta phải ứa nước mắt khóc; ta thấy những thói lạ lùng của nhân thế, làm cho ta phải bật buồn cười, đó là những cái lý-thú của văn-chương cả.
