Hán nho
Đổng-trọng-Thư. — (Đổng-tử). Học thuật của Đổng-tiên-sanh, tỏ hết cả ra ba bài đối sách « Thiên nhân ». Xem trong ba bài sách ấy, có nhiều điều rất hợp với đạo thánh hiền. Như nói rằng: « Lễ nghĩa liêm sỉ, thị vị tứ duy, tứ duy bất trương, quốc nãi diệt vương », nghĩa là điều lễ, điều nghĩa, điều liêm, điều sỉ, là bốn cái gường-mối làm cho nước được vững vàng: bốn giường-mối đó mà không giương lên được thì nước phải diệt mất. Trong một nước, nếu không có lễ phép, thì còn ra thể thống gì; nếu không có đạo nghĩa, thì còn ra luân lý gì; nếu không có liêm tiết thì toàn là kẻ tham lam, còn ra phẩm hạnh gì nữa; nếu không biết sỉ nhục thì toàn là đồ vô sỉ, còn ra nhân cách gì nữa. Cho nên bốn điều ấy đều là mối hệ trọng của tâm-lý người ta, ai ai cũng giữ được bốn điều ấy, mới nên một nước có giáo dục, nếu để cho bốn giường đổ nát thì người nào chỉ biết lợi riêng người ấy, thành ra nhân tâm ly tán, tài nào mà khỏi được diệt-vong.
Trong bài sách lại có câu rằng: « Quân-tử chính kỳ nghị bất mưu kỳ lợi, minh kỳ đạo bất kế kỳ công », nghĩa là người quân-tử phàm làm việc gì chỉ cốt cho to cái nghĩa vụ, chớ không cầu đến lợi; chỉ cốt để cho rõ cái đạo lý, chớ không kể đến công. Lời ấy thực tả ra cái bụng cao nghĩa của người quân-tử. Quân-tử sở dĩ khác tiểu-nhân, chỉ bởi một tấm lòng trọng đạo nghĩa hơn là công lợi, động làm việc gì, trước hết tính xem có hợp đạo nghĩa hay không, chớ không khi nào tính đến công lợi trước. Còn như tiểu-nhân hơi làm việc gì, trước hết hãy tính đường công lợi, có khi trông thấy mối công lợi to tát, thì dù trái đạo nghĩa đến đâu cũng làm, ấy là cái bờ chắn ngang quân-tử và tiểu-nhân vậy.
Lại như những câu: « Chính tâm dĩ chính triều-đình, chính triều-đình dĩ chính bách quan v. v. », nghĩa là ông vua ngay thẳng lòng mình để khiến cho triều-đình phải
