Trang:Viet Han van khao.pdf/168

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
— 156 —

Bài trên tả cảnh trong bức tranh, dẫu là hay, nhưng còn nhờ có đầu bài sẵn. Đến bài dưới, trong khi thảng thốt mà tự ý nghĩ ngay ra được một vật hợp cảnh với mình thì thực là tài.

Bài dưới có bốn câu rằng:

Chử đậu nhiên đậu cơ,
Đậu tại phũ trung khấp.
Bổn thị đồng căn sinh,
Tương tiền hà thái cấp.

Nghĩa là: Dùng cái cẳng đậu mà đun hạt đậu, hạt đậu khóc ở trong nồi. Khóc rằng: vốn cùng một gốc sinh ra, sao bây giờ đốt nhau dữ thế. Bài ấy văn tứ tự nhiên mọc ra mà ý vị vô cùng. Tạ-linh-Vận nửa ngày ngâm xong trăm bài thơ, cũng vào bậc đại tài. Thơ của Đào-uyên-Minh thì bình đạm tự nhiên, song ý vị đậm đà, lộ ra cái khí hòa nhã, có ngẫm nghĩ mới biết là hay. Xem như bài « Di cư » (Dời chỗ ở) rằng:

Tích dục cư Nam thôn,
Phi vị bốc kỳ trạch,
Văn đa tố tâm nhân,
Lạc dữ sác thần tịch,
Hoài thử phải hữu niên,
Kim nhật tòng tư dịch,
Tệ lư hà tất quảng,
Thủ túc tế sàng tịch,
Thuấn khúc thời thời lai,
Kháng ngôn đàm tại tích,
Kỳ văn cộng hân thưởng,
Nghi nghĩa tương dữ tích.

Nghĩa là: Từ trước vẫn muốn ở Nam-thôn, không phải vì muốn làm nhà đâu, là bởi nghe chỗ đó nhiều người thực thà, muốn sớm tối chơi cùng bọn ấy cho vui đó thôi.