Năm mậu-thân (1548) vua Trang-tôn mất, Trịnh-Kiểm lập Thái-tử tên là Duy-Huyên 維 暄 lên làm vua, được 8 năm thì mất, tức là Trung-tôn.
Vua Trung-tôn mất không có con, mà bấy giờ dòng dõi họ Lê cũng không có ai, việc binh quyền thì ở trong tay Trịnh-Kiểm cả.
Tục truyền rằng Trịnh-Kiểm đã lưỡng-lự muốn tự xưng làm vua, nhưng còn chưa dám định hẳn bề nào, các quan cũng không ai biết làm thế nào cho phải. Sau Trịnh-Kiểm cho người đi lẻn ra Hải-dương hỏi ông Nguyễn-bỉnh-Khiêm 阮 秉 謙[1], tức là trạng Trình, xem nên làm thế nào.
Ông Nguyễn-bỉnh-Khiêm không nói gì cả, chỉ ngảnh lại bảo đầy-tớ rằng: « Năm nay mất mùa, thóc giống không tốt, chúng mày nên tìm giống cũ mà gieo mạ ». Nói rồi lại sai đầy-tớ ra bảo tiểu quét dọn chùa và đốt hương, để ông ra chơi chùa, rồi bảo tiểu rằng: « Giữ chùa thờ phật thì ăn oản ».
Sứ giả về kể chuyện lại cho Trịnh-Kiểm nghe. Trịnh-Kiểm hiểu ý, mới cho người đi tìm con cháu họ Lê. Sau tìm được người cháu huyền-tôn ông Lê-Trừ 黎 除 là anh vua Thái-tổ, tên là Duy-Bang 維 邦, ở làng Bố-vệ, huyện Đông sơn, rước về lập lên làm vua.
Bấy giờ nhà Lê thì lo đánh họ Mạc, để khôi phục lại đất Đông đô nhà Mạc thì muốn trừ họ Lê, để nhất thống thiên-hạ. Nhưng từ khi ông Nguyễn-Kim mất rồi, và trong mấy năm về đời vua Trung-tôn, Trịnh-Kiểm cứ giữ thế thủ ở đất Thanh-hóa, để sửa sang việc binh lương, đợi ngày ra đánh họ Mạc.
Nhà Mạc sai Mạc-kính-Điển 莫 敬 典, là chú Mạc-phúc-Nguyên cầm quân đi đánh họ Lê.
Mạc kính-Điển đem binh vào đánh Thanh-hóa cả thảy kể hơn 10 phen, phen nào cũng phải thua trở về. Trịnh-Kiểm cũng ra đánh Sơn-nam kể vừa 6 lần, nhưng không
- ▲ Ông Nguyễn-bỉnh-Khiêm làm quan nhà Mạc, được phong là Trình-quốc-công cho nên mới gọi là trạng Trình, sau về trí sĩ ở làng Trung-an, huyện Vĩnh-lại, tỉnh Hải-dương
