sau, từ lúc đánh được họ Mạc rồi, họ Trịnh chia ra làm hai thứ binh: một thứ gọi là ưu-binh 優 兵 thì lấy lính ở ba phủ đất Thanh-hóa và ở bốn phủ đất Nghệ-an, lệ cứ ba suất đinh lấy một tên lính. Một thứ gọi là nhất-binh 一 兵 thì lấy lính ở tứ trấn ở đất Bắc, là Sơn-nam, Kinh-bắc, Hải-dương, Sơn-tây, lệ cứ 5 suất đinh lấy một tên lính.
Lính ưu-binh thì đóng ở Kinh-thành, kén vào làm quân Túc-vệ để canh giữ những nơi đền vua phủ chúa. Những lính ấy đã được cấp cho công điền, lại được thêm chức sắc
Lính nhất-binh thì chỉ để đủ giữ các trấn, và hầu hạ các quan, còn thì cho về làm ruộng có khi nào cần dùng đến thì mới gọi, như là về đời ông Trịnh-Doanh 鄭 楹 có lắm giặc-dã, phải đánh dẹp nhiều nơi, thì mới gọi đến lính tứ-trấn, cả thảy được độ chừng 11.500 người, chia ra làm 20 vệ. Sau lại đổi ra làm cơ làm đội, mỗi cơ có 200 người, để 100 người ở tại ngũ, còn 100 người cho về làm ruộng, rồi cứ lần lượt thay đổi nhau mà về.
5. Hình-luật. — Hình-luật về đời ấy thì đại khái cũng như đời Tiền-Lê. Hình pháp thì chia ra làm 5 thứ gọi là ngũ hình: xuy, trượng, đồ, lưu và tử. Nhưng trước thì tội gì cũng được cho chuộc cả[1], đến đời vua Huyền-tôn, Trịnh-Tạc 鄭 柞 định lại: trừ những người được dự vào bát-nghị[2] ra, còn ai phạm tội gì cứ chiếu theo tội nặng nhẹ mà luận hình, chứ không cho chuộc nữa.
Trước thì ai đã phải tội lưu, lại phải tội chặt tay nữa. Đến đời vua Dụ-tôn, ông Trịnh-Cương 鄭 棡 mới bỏ cái
- ▲ Tội trượng thì cứ mỗi một trượng là quan tam phẩm phải chuộc 6 tiền, quan tứ phẩm phải chuộc 4 tiền, quan ngũ phẩm 3 tiền, quan thất bát phẩm 2 tiền, từ cửu phẩm cho xuống đến thứ nhân thì 1 tiền.
Tội đồ làm lính coi truồng voi thì phải chuộc 60 quan, làm lính đồn-điền thì 100 quan
Tội lưu cận-châu thì phải chuộc 130 quan, viễn-châu thì 290 quan.
Tội tử thì phải chuộc 330 quan.
- ▲ Đã nói ở đời vua Lê Thái-tổ.
