Trang:Viet Nam Su Luoc, Quyen 2, 1928.pdf/79

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 72 —

Năm mậu-dần (1698) chúa Nguyễn là ông Nguyễn-phúc Chu 阮 福 淍 sai ông Nguyễn-hữu-Kính 阮 有 鏡 làm kinh lược đất Chân-lạp, chia đất Đông-phố ra làm dinh, làm huyện, lấy xứ Đồng-nai làm huyện Phúc-long và xứ Sài-côn làm huyện Tân-bình. Đặt Trấn-biên-dinh 鎭 邊 營 (tức là Biên-hòa) và Phan-trấn-dinh 藩 鎭 營 (tức là Gia-định) sai quan vào cai-trị. Lại chiêu mộ những kẻ lưu dân từ Quảng-bình trở vào để lập ra thôn xã và khai khẩn ruộng đất. Còn những người Tàu ở đất Trấn biên (Biên-hòa) thì lập làm xã Thanh-hà 清 河, những người ở đất Phiên-trấn (Gia-định) thì lập làm xã Minh-hương 明 鄉. Những người ấy đều thuộc về sổ bộ nước ta.

Bấy giờ lại có người khách Quảng-đông tên là Mạc-Cửu 鄚 玖, trong khi nhà Thanh cướp ngôi nhà Minh bên Tàu, bỏ sang ở Chân-lạp, thấy ở phủ Sài-mạt 柴 末 có nhiều người các nước đến buôn bán, bèn mở sòng đánh bạc, rồi lấy tiền chiêu mộ những lưu dân lập ra 7 xã, gọi là Hà-tiên. Năm mậu-tí (1708) Mạc-Cửu xin thuộc về chúa Nguyễn, chúa phong cho làm chức tổng-binh, giữ đất Hà-tiên.

Đến khi Mạc-Cửu mất, chúa Nguyễn lại phong cho con Mạc-Cửu là Mạc-thiên-Tứ 鄚 天 賜 làm chức đô-đốc trấn ở Hà-tiên. Mạc-thiên-Tứ đắp thành, sây lũy, mở chợ, làm đường và rước thầy về dạy nho học để khai hóa đất Hà-tiên.

Thời bấy giờ đất Chân-lạp cứ loạn lạc luôn. Năm kỷ-mão (1699) vua nước ấy là Nặc-ông-Thu 匿 翁 秋 đem quân chống với quân chúa Nguyễn, chúa sai quan tổng-suất Nguyễn-hữu-Kính sang đánh. Quân ta sang đến thành Nam-vang 喃 榮, Nặc ông Thu bỏ chạy, con Nặc-ông-Non là Nặc-ông-Yêm 匿 翁 淹 mở cửa thành ra hàng. Sau Nặc-ông-Thu cũng về hàng, xin theo lệ triều cống như cũ. Quân ta rút về.

Được ít lâu vua thứ hai là Nặc-ông-Non mất vua thứ nhất là Nặc-ông-Thu phong cho con Nặc-ông-Non là Nặc ông Yêm làm quan và lại gả con gái cho. Sau Nặc-ông-Thu già yếu truyền ngôi cho con là Nặc ông-Thâm 匿 翁 深.