không làm sao được. Sau có quan tham-tụng là Bùi huy Bích 裴 輝 璧 dỗ-dành mãi mới dần dần hơi yên.
Lúc bấy giờ ở trong đang có kiêu-binh làm loạn, ở ngoài Tây-sơn nhân dịp đem quân vào đánh phá, bởi thế cho nên cơ-nghiệp họ Trịnh đổ nát vậy.
3. TÂY-SƠN LẤY THUẬN-HÓA. Nguyên khi trước Hoàng đình Bảo trấn-thủ đất Nghệ-an, có nhiều thủ-hạ giỏi, mà trong bọn ấy có một người ở huyện Chân-lộc, thuộc Nghệ-an, tên là Nguyễn hữu Chỉnh 阮 有 整 đỗ hương-cống từ lúc 16 tuổi, tục gọi là cống Chỉnh, tính hào-hoa, lắm cơ-trí, nhiều can-đảm, mà lại có tài biện-bác. Trước theo Hoàng ngũ Phúc, thường đi đánh giặc bể, giặc sợ lắm, gọi là chim dữ; sau khi Hoàng ngũ Phúc mất rồi, Hữu Chỉnh về theo Hoàng đình Bảo.
Đến khi kiêu-binh đã giết Hoàng đình Bảo rồi, có người đem tin cho Hữu Chỉnh biết, Hữu chỉnh vào bàn với quan trấn-thủ Nghệ-an là Võ tá Giao 武 佐 瑤 để tự lập ở xứ Nghệ, nhưng mà Võ tá Giao sợ không dám làm, Hữu Chỉnh bèn bỏ vào với vua Tây-sơn là Nguyễn Nhạc.
Nguyên khi trước Nguyễn hữu Chỉnh theo Hoàng ngũ Phúc vào đánh Quảng-nam thường vẫn đi lại quen Nguyễn Nhạc, cho nên Nguyễn Nhạc tin dùng, đãi làm thượng tân. Từ đó Nguyễn hữu Chỉnh bày mưu định kế xin vua Tây-sơn ra đánh Thuận-hóa và đất Bắc-hà.
Vả, từ khi Hoàng ngũ Phúc mất rồi, Trịnh Sâm sai Bùi thế Đạt vào trấn-thủ đất Thuận-hóa, sau lại sai Phạm ngô Cầu 范 吳 俅 vào thay Bùi thế Đạt. Phạm ngô Cầu là người nhu-nhược vô mưu, mà lại có tính tham-lam, chỉ lo việc làm giàu, chứ không nghĩ gì đến việc binh. Quan phó đốc-thị là Nguyễn Lệnh Tân 阮 令 賓 đã viết thư về bày-tỏ mọi lẽ và xin Trịnh Sâm cho tướng khác vào thay Phạm ngô Cầu. Trịnh Sâm không nghe, lại đòi Nguyễn lệnh Tân về.
Vua Tây-sơn biết đất Thuận-hóa không phòng bị, bèn sai em là Nguyễn Huệ làm tiết chế, rể là Vũ văn Nhậm 武 文 任 làm tả quân đô-đốc, Nguyễn hữu Chỉnh 阮 有 整 làm hữu quân đô-đốc, đem quân thủy-bộ ra đánh Thuận-hóa.
