hoằng Kim)[1] làm quan Hữu-vệ Điện-tiền Tướng-quân An-thanh-hầu 右 衛 殿 前 將 軍 安 清 侯, trốn sang Ai-lao. Vua nước ấy là Xạ Đẩu 乍 斗 cho đến ở xứ Sầm-châu 岑 州 (thuộc Trấn-man phủ, đất Thanh-hóa). Ông Nguyễn Kim đến ở Sầm-châu rồi cho người đi tìm con-cháu nhà Lê để đồ sự khôi-phục. Đến năm quí-tị (1532) tìm được một người con rốt vua Chiêu-tông tên là Duy Ninh 維 寧 lập lên làm vua, tức là Trang-tông 莊 宗.
Khi ấy lại có một người tướng giỏi tên là Trịnh Kiểm 鄭 檢, ở làng Sóc-sơn, huyện Vĩnh-lộc, phủ Quảng-hóa. Ông Nguyễn Kim thấy người có tài, gả con gái là Ngọc Bảo cho, để cùng ra sức giúp nhà Lê, dứt nhà Mạc.
Vua tôi nhà Lê nương-náu ở Sầm-châu để chiêu-tập quân-sĩ, mãi đến năm canh-tí (1540), ông Nguyễn Kim mới đem quân về đánh Nghệ-an. Năm nhâm-dần (1542) Trang-tông mới cất quân về đánh Thanh-hóa và Nghệ-an, qua năm sau (1543) thì thu phục được đất Tây-đô, quan Tổng-trấn nhà Mạc là Dương chấp Nhất 楊 執 一 ra hàng.
4. QUYỀN VỀ HỌ TRỊNH. Năm ất-tị (1545) ông Nguyễn Kim đem quân tiến lên đánh Sơn-nam, đi đến huyện Yên-mô, bị Dương chấp Nhất là hàng tướng nhà Mạc đánh thuốc độc chết. Những binh-quyền giao cả lại cho con rể là Trịnh Kiểm.
Trịnh Kiểm rút quân về Thanh-hóa, lập hành-điện ở đồn Vạn-lại (thuộc huyện Thụy-nguyên, Thanh-hóa) để cho vua ở, rồi chiêu-mộ những kẻ hào-kiệt, luyện-tập quân-sĩ, tích trữ lương-thảo để lo việc đánh họ Mạc.
Bấy giờ có những người danh-sĩ như là các ông Phùng khắc Khoan 馮 克 寬 (tức là trạng Bùng), ông Lương hữu Khánh 梁 有 慶 đều vào giúp nhà Lê. Giang-sơn bấy giờ chia làm hai: từ Thanh-hóa trở vào thuộc nhà Lê, làm Nam-Triều ; từ Sơn-nam trở ra thuộc về họ Mạc, làm Bắc-triều.
- ▲ Xem sách Việt-nam khai-quốc-chí truyện, thì ông Nguyễn Kim tức là ông Nguyễn hoằng Kim, là con ông Nguyễn hoằng Dụ, cháu ông Nguyễn văn Lang, đều làm quan nhà Lê cả.
