Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/280

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
(Đổi hướng từ Trang:Viet Nam Su Luoc.djvu/280)
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Trương cận Bang 張 覲 邦 mới xin về hàng, và mới thu-phục lại được thành Cao-bằng.

Nguyễn tri Phương và Võ trọng Bình về Kinh coi việc triều-chính.

5. SỰ PHẢN-NGHỊCH Ở KINH-THÀNH. Việc ngoài Bắc mới hơi nguôi-nguôi, thì Kinh-đô lại có việc làm cho náo động lòng người.

Nguyên vua Dực-tông là con thứ mà được nối ngôi, là vì người anh ngài là Hồng Bảo 洪 保 phóng đãng, không chịu học-hành cho nên không được lập. Ông ấy lấy điều đó làm tức-giận, bèn đồ mưu với một nước ngoại-quốc để tranh ngôi vua. Chẳng may sự lộ ra, ông ấy phải bỏ ngục, rồi uống thuốc độc mà chết. Còn con ông ấy thì được tha mà phải đổi tên là Đinh Đạo 丁 導.

Đến năm bính-dần (1866) là năm Tự-đức thứ 19, nhà vua đang xây Vạn-niên-cơ tức là Khiêm-lăng bây giờ, quân-sĩ phải làm-lụng khổ-sở, có nhiều người oán-giận. Bấy giờ ở Kinh có Đoàn Trưng 段 徵 cùng với em là Đoàn hữu Ái 段 有 愛, Đoàn tư Trực 段 司 直, và bọn Trương trọng Hòa 張 仲 和, Phạm Lương 范 梁, kết làm « Sơn-đông-thi-tửu-hội 山 東 詩 酒 會 » để mưu việc lập Đinh Đạo 丁 導 lên làm vua. Bọn tên Trưng mới chiêu-dụ những lính làm ở Vạn-niên-cơ và cùng với quan hữu-quân Tôn-thất Cúc 尊 室 菊 làm nội ứng, định ngày khởi sự.

Đến đêm hôm mồng 8 tháng 8, bọn tên Trưng đem quân vào cửa tả-dịch, chực xông vào điện giết vua Dực-tông. May nhờ có quan chưởng-vệ là Hồ Oai 胡 威 đóng được cửa điện lại, hô quân bắt được tên Trưng, tên Trực và cả bọn đồng đảng.

Đinh Đạo phải tội giảo, Tôn-thất Cúc thì tự-vẫn chết, còn các quan có trách-nhiệm đều phải chiếu tội nặng nhẹ, hoặc phải cách.

Lúc ấy ngoài thì có giặc cướp đánh-phá, trong thì có