Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/305

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
(Đổi hướng từ Trang:Viet Nam Su Luoc.djvu/305)
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

CHƯƠNG XI

QUÂN NƯỚC PHÁP LẤY BẮC-KỲ
Lần thứ hai

  1. Đại-tá Henri Rivière ra Hà-nội
  2. Hạ thành Hà-nội lần thứ hai
  3. Việc cầu-cứu nước Tàu
  4. Quân Pháp lấy Nam-định
  5. Đại-tá Henri Rivière chết

1. ĐẠI-TÁ HENRI RIVIÈRE RA HÀ-NỘI. Cuối năm tân-tị (1881)[1], nhân có hai người Pháp tên là Courtin và Villeroi được giấy thông-hành đi lên Vân-nam, nhưng lên đến gần Lào-kay, bị quân Khách làm ngăn-trở, không đi được. Viên thống-đốc Le Myre de Vilers bèn gửi thư về Pháp, nói rằng nước Pháp nên dùng binh-lực mà dẹp cho yên đất Bắc-kỳ. Sang tháng 2 năm nhâm-ngọ (1882) một mặt thống-đốc sai hải-quân đại-tá Henri Rivière sắp-sửa binh-thuyền ra Hà-nội; một mặt viết thư cho Huế, đại-lược nói rằng: đất Bắc-kỳ loạn-lạc, luật nhà vua không ai theo. Người Pháp có giấy thông-hành của quan An-nam cấp cho mà đi đến đâu cũng bị quân Khách ngăn-trở. Ở Huế thì quan Việt-nam thất lễ với quan Khâm-sứ Rheinart. Vậy nên nước Pháp phải dùng cách để bênh-vực quyền-lợi của người nước Pháp.

Được ít lâu, đại-tá Henri Rivière đem hai chiếc tàu và mấy trăm quân ra đến Hải-phòng, rồi đi tàu nhỏ lên Hà-nội, đóng ở Đồn-thủy.

  1. Độc-giả hiểu cho rằng những ngày tháng chép trong sách này là theo ngày tháng Việt-nam chứ không phải là theo ngày tháng Tây.