lăng[1] Khi xa-giá ra gần đến cửa hữu, thì gặp Nguyễn văn Tường đã chực sẵn ở đấy để đi hộ giá, nhưng lệnh truyền cho Nguyễn văn Tường ở lại để thu-xếp mọi việc. Nguyễn văn Tường vâng lệnh trở lại. Xa-giá đi qua làng Kim-long 金 龍, lên đến chùa Thiên-mụ, thì Tôn-thất Thuyết 尊 室 說 đem quân chạy đến truyền rước xa-giá quay trở về Trường-thi[2].
Lúc bấy giờ vương-tôn công-tử, người đi ngựa, kẻ đi chân, dân-gian thì trẻ cõng già, đàn-bà dắt trẻ-con, ai nấy chạy hốt-hoảng tìm đường tránh cho khỏi chỗ binh-đao.
Xa-giá đến Trường-thi vào nghỉ được một lát, thì Tôn-thất Thuyết lại giục lên đường, nói rằng quân Pháp đã sắp đuổi tới. Tối ngày 23, xa-giá vào nghỉ nhà một người bá-hộ, sáng ngày 24 ra đi, đến tối mới tới thành Quảng-trị. Quan tuần-phủ Trương quang Đản[3] ra rước xa-giá vào Hành-cung và đặt quân-lính để phòng giữ.
Trận đánh nhau ở Huế, quân Pháp chết mất 16 người và 80 người bị thương. Sách tây chép rằng quân ta chết đến vài nghìn người, còn bao nhiêu khí-giới lương-thực và hơn một triệu tiền-của đều mất cả.
3. NGUYỄN VĂN TƯỜNG RA THÚ. Ở Huế, cả buổi sáng hôm 23, quân Pháp chiếm lấy thành-trì và giữ-gìn các nơi. Còn quan ta, người thì đi theo xa-giá, người thì ẩn-nấp một nơi, chưa biết thế nào, chưa ai dám ra. Đến trưa hôm ấy, Nguyễn văn Tường 阮 文 祥 vào ăn cơm nhà ông giám-mục Caspard, rồi nhờ ông ấy đưa ra thú với thống-tướng De Courcy. Thống-tướng cho Nguyễn văn Tường ra ở Thương-bạc-viện, giao cho đại-úy Schmitz và một toán lính Pháp
