Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/345

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
(Đổi hướng từ Trang:Viet Nam Su Luoc.djvu/345)
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

9 năm ấy, quân-lính mỏi-mệt mà không thành công được. Quân Pháp đã toan rút về giữ những đồn ở gần mạn bể, bỗng dưng có tên suất-đội Nguyễn đình Tình hầu cận vua Hàm-nghi ra thú ở đồn Đồng-cả, phía trên đồn Minh-cầm, và khai rõ tình-cảnh cùng chỗ vua đóng. Người Pháp bèn sai tên Tình đem thư lên dụ tên Ngọc về. Được mấy hôm tên Ngọc và tên Tình về tình-nguyện xin đi bắt vua Hàm-nghi.

Người Pháp truyền cho bọn tên Ngọc phải làm thế nào mà bắt sống được vua Hàm-nghi, còn những người khác hễ ai chống cự, thì cứ giết đi.

Ngày 26 tháng 9, tên Ngọc và tên Tình đem hơn 20 đứa thủ-hạ, người ở làng Thanh-lang và Thanh-cuộc lên vây làng Tả-bảo[1] là chỗ vua Hàm-nghi đóng. Đến độ nửa đêm, khi chúng nó xông vào, thì Tôn-thất Thiệp còn đang ngủ, hoảng-hốt cầm gươm nhảy ra, bị chúng đâm chết. Vua Hàm-nghi trông thấy tên Ngọc làm phản như vậy, cầm thanh gươm đưa cho nó và bảo rằng: « Mày giết tao đi, còn hơn đưa tao về nộp cho Tây ». Ngài vừa nói dứt lời, thì bọn chúng nó có một đứa lẻn ra sau lưng ôm quàng lấy ngài rồi dựt thanh gươm ra. Từ khi ngài bị bắt rồi, ngài không nói-năng gì nữa.

Sáng ngày hôm sau, bọn tên Ngọc võng ngài ra đến bến Ngã-hai, rồi đem xuống cái bè, đi mất hai ngày mới về đến đồn Thanh-lang, nộp cho viên đại-úy coi đồn ấy là ông Boulangier. Đại-úy lập tức đem ngài về đồn Thuận-bài đóng ở tả-ngạn sông Gianh, gần chợ Đồn.

Vua Hàm-nghi bấy giờ đã 18 tuổi, quan Pháp lấy vương-lễ mà tiếp-đãi. Tuy vậy ai hỏi gì, ngài cũng không nói, chỉ nhất-thiết chối rằng mình không phải là vua.

  1. Những chuyện nói về việc bắt vua Hàm-nghi là phần nhiều lấy ở trong sách « Empire d'Annam » của đại-úy Gosselin, cho nên những tên làng tên đất nói ở đoạn này viết không được đúng dấu. Nhưng đại-để là những làng mường ở vùng sông Giai, thuộc huyện Tuyên-hóa, tỉnh Quảng-bình.