quân; Sơn-nam, Thuận-hóa, Quảng-nam thuộc về Nam-quân; Tam-giang, Hưng-hóa thuộc về Tây-quân; Kinh-bắc, Lạng-sơn thuộc về Bắc-quân. Đến năm giáp-thìn (1664) đời vua Huyền tông, Trịnh Tạc 鄭 柞 lại đặt thêm chức Chưởng-phủ-sự 掌 府 事 và Thự-phủ-sự 署 府 事 để coi hết thảy các quân.
Các quan-chức thời bấy giờ, chia ra làm ba ban: văn ban, võ ban và giám ban. Theo thường lệ, thì chỉ có văn ban và võ ban mà thôi. Nhưng từ khi họ Trịnh giữ quyền-bính và lại yêu dùng các nội-giám, thường cho ra làm quan coi việc chính trị, cho nên mới đặt ra giám ban. Ban này đến cuối đời Cảnh-hưng (1740-1786) mới bỏ.
Từ khi họ Trịnh cầm quyền, thì bên nhà vua gọi là Triều-đình 朝 廷, bên phủ chúa gọi là Phủ-liêu 府 僚. Phàm những việc chính-trị và quân-dân đều do bên phủ chúa định-đoạt hết cả, cho nên người ta thường dùng chữ Phủ-liêu, chứ không mấy khi dùng chữ Triều-đình, vì Triều-đình chỉ có cái hư-vị, chứ không có quyền gì nữa.
Sự kén-chọn các quan-lại thì lệ cứ mấy năm lại khảo hạch một lần, ai không xứng chức thì phải giáng xuống.
Khi nào quan viên về hưu-trí thì được ăn dân-lộc, như là quan nhất-phẩm thì mỗi năm được 400 quan tiền dân-lộc của bốn năm xã; quan nhị-phẩm được 300 hoặc 250 quan của hai ba xã; quan tam-phẩm được 250 hoặc 150 quan của một hai xã; quan tứ-phẩm được 150 quan của một xã; quan ngũ-phẩm được 100 quan của một xã.
Đời bấy giờ lại đặt ra một phép rất hay, như là cấm không cho các quan viên lập trang-trại ở chỗ mình làm quan, bởi vì thường có nhiều người ỷ quyền-thế mà hà-hiếp lấy ruộng đất của dân, rồi nuôi những đồ gian-ác làm tôi-tớ, để quấy-nhiễu mọi người, đến nỗi có nhiều nơi dân phải xiêu-tán đi. Ấy cũng là một việc đỡ hại cho dân, và lại có thể giữ liêm cho quan vậy.
Nhưng về sau, từ đời Trịnh Giang 鄭 杠 trở đi, nhà chúa chơi-bời xa-xỉ, lại có nhiều giặc-giã, phải tìm cách lấy tiền, đặt ra lệ cứ tứ-phẩm trở xuống ai nộp 600 quan thì được thăng chức một bậc. Còn những người chân trắng mà ai
