Huyền-tông nhà Hậu-Lê, Trịnh Tạc mới sai quan Tham-tụng là Phạm công Trứ 范 公 著 soạn sách Việt-sử toàn-thư 越 史 全 書, kể từ vua Trang-tông nhà Hậu-Lê cho đến vua Thần-tông, chia làm 23 quyển; nhưng mà bộ sử ấy không in. Đến năm bính-thìn (1676) đời vua Hi-tông sai Hồ sĩ Dương 胡 士 楊 xét lại bộ quốc-sử, nhưng chẳng bao lâu ông ấy mất, lại sai Lê Hi 黎 僖 và Nguyễn quí Đức 阮 貴 德 chép nối từ vua Huyền-tông cho đến vua Gia-tông, thêm vào 13 quyển, gọi là Quốc-sử thực-lục 國 史 實 錄.
Năm ất-vị (1775) đời Cảnh-hưng, Trịnh Sâm sai Nguyễn Hoàn 阮 俒, Lê quí Đôn 黎 貴 惇, Ngô thời Sĩ 吳 時 仕, Nguyễn Du 阮 攸 soạn quốc-sử, chép thêm từ Hi-tông cho đến đời Ý-tông, gọi là Quốc-sử tục-biên, cả thảy là 6 quyển.
16. SỰ ĐÁNH-DẸP GIẶC-GIÃ TRONG NƯỚC. Về thời Trịnh Tạc, Trịnh Căn, Trịnh Cương làm chúa, thì ông nào cũng hết lòng lo việc trị dân, và lại nhờ có những người tôi giỏi như Phạm công Trứ 范 公 著, Nguyễn công Hãng 阮 公 沆 v.v... đều hết sức giúp-đỡ, cho nên sửa-sang được nhiều việc, nước được yên trị. Nhưng mà từ khi Trịnh Giang lên nối nghiệp chúa, giết vua Lê, hại cả các quan đại-thần như Nguyễn công Hãng, Lê anh Tuấn 黎 英 俊 và làm lắm điều tàn-ác. Tính ông ấy đã tàn-ngược lại hay tiêu-dùng xa-xỉ, thuế-má một ngày một nhiều, sưu-dịch một ngày một nặng, dân-tình khổ-sở, giặc-giã nổi lên khắp cả mọi nơi, đường-sá trạm-dịch đi không được, phải làm đồn hỏa hiệu ở trên đỉnh núi để phòng khi có việc gì thì đốt lửa báo tin.
Bấy giờ trong triều thì có mấy người tôn-thất như là Lê duy Mật 黎 維 樒, Lê duy Qui 黎 維 槻, Lê duy Chúc 黎 維 祝[1] cùng với mấy người triều-thần là Phạm công Thế 范 公 勢, Võ Thước, 武 鑠 định đốt kinh-thành để trừ họ Trịnh, nhưng chẳng may việc lộ ra phải bỏ chạy. Ở ngoài các trấn thì chỗ nào cũng có giặc, ở Hải-dương thì có Nguyễn Tuyển 阮 選, Nguyễn Cừ 阮 遽 nổi lên ở làng Ninh-xá 寧 舍
- ▲ Duy Mật và Duy Qui là con vua Dụ-tông, Duy Chúc là con vua Hi-tông.
