Bước tới nội dung

Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/149

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

lễ-vật mời ông ra giúp, ông không nhận lễ và cũng từ chối không ra. Đến khi ngài đã đăng cực, lại mấy lần cho người đến mời ông, ông có đến bái-yết và khuyên vua nên lấy nhân-nghĩa mà trị dân trị nước, rồi lại xin về. Vua Quang-trung tuy không dùng được ông, nhưng bao giờ cũng tôn kính ông như bậc thầy, và việc chính-trị trong nước thường theo ý-nghĩa của ông đã trình-bày.

8. CHÍNH-TRỊ CỦA VUA QUANG-TRUNG. Vua Quang-trung tuy đã thụ-phong nhà Thanh, nhưng vẫn tự xử theo cách Hoàng-đế, lập bà Ngọc-Hân con vua Hiển-tông nhà Lê làm Bắc-cung Hoàng-hậu, lập con là Quang Toản 光 纘 làm Thái-tử. Lại lấy thành Nghệ-an là đất giữa nước và lại là đất tổ khi xưa ở đó, mới sai thợ-thuyền tải-vận đá, gỗ, gạch, ngói, sửa-sang đền-đài cung-điện, và sai quân các đạo đào lấy đá ong để xây nội thành, gọi là Phượng-hoàng trung-đô 鳳 凰 中 都. Cải thành Thăng-long là Bắc-thành 北 城, chia đất Sơn-nam ra làm hai trấn, gọi là Sơn-nam thượng, Sơn-nam hạ[1].

Mỗi trấn đặt quan Trấn-thủ 鎮 守 và quan Hiệp-trấn 協 鎮. Mỗi huyện, văn thì đặt chức phân-tri 分 知 để xét việc kiện cáo, võ thì đặt chức phân-suất 分 率 để coi việc binh-lương.

9. QUAN-CHẾ. Quan-chế thời bấy giờ thì không thấy sử chép rõ, nhưng xem các dã-sử thì thấy có tam công 三 公, tam thiếu 三 少, có Đại-chủng-tể 大 冢 宰, Đại-tư-đồ 大 司 徒, Đại-tư-khấu 大 司 寇, Đại-tư-mã 大 司 馬, Đại-tư-không 大 司 空, Đại-tư-cối 大 司 會, Đại-tư-lệ 大 司 隸, Thái-úy 太 尉, Đại-tổng-quản 大 總 管, Đại-đổng-lý 大 董 理, Đại-đô-đốc 大 都 督, Đại-đô-hộ 大 都 護, v. v. Lại có Trung-thư-sảnh 中 書 廳, Trung-thư-lệnh 中 書 令, Đại-học-sĩ 大 學 士, Hiệp-biện đại-học-sĩ 協 辦 大 學 士, Thị-trung ngự-sử 侍 中 御 史, Lục-bộ thượng-thư 六 部 尚 書, Tả-hữu đồng-nghị 左 右 同 議, Tả-hữu phụng-nghị 左 右 奉 議, Thị-lang 侍 郎, Tư-vụ 司 務, Hàn-lâm 翰 林 v. v.

  1. Trấn-lị Sơn-nam-thượng ở Châu-cầu, trấn-lị Sơn-nam-hạ ở Vị-hoàng.