Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/172

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

15. NGUYỄN-VƯƠNG LÊN NGÔI TÔN. Nguyễn-vương từ khi khởi binh ở Gia-định tuy đã xưng vương, nhưng vẫn theo các chúa đời trước không đặt niên-hiệu. Đến nay khôi-phục được Phú-xuân, thanh-thế lừng-lẫy, bắc phá đại quân của Tây-sơn, nam lấy lại thành Qui-nhơn; đất An-nam bấy giờ từ sông Linh-giang vào đến Gia-định lại thuộc về nhà Nguyễn như trước. Các quan thân-thuộc đều xin Nguyễn-vương đặt niên-hiệu và lên ngôi tôn.

Tháng 5 năm nhâm-tuất (1802) ngài lập đàn tế cáo trời đất, rồi thiết triều để các quan chầu mừng, và đặt niên-hiệu là Gia-long nguyên niên 嘉 隆 元 年.

16. QUÂN NAM RA LẤY BẮC-HÀ. Nguyễn-vương đã lên ngôi làm vua rồi, sai Trịnh hoài Đức 鄭 懷 德 và Ngô nhân Tĩnh 吳 仁 静 đem các đồ phẩm-vật và những ấn-sách của nhà Thanh phong cho Tây-sơn sang nộp cho Thanh-triều và xin phong. Ngài lại định ngự giá đi đánh Bắc-hà, bèn sai Nguyễn văn Trương lĩnh thủy-binh, Lê văn Duyệt và Lê Chất lĩnh bộ binh, hai mặt thủy-bộ cùng tiến.

Tháng 6, thì quân bộ sang sông Linh-giang tiến lên đóng ở Hà-trung, quân thủy vào cửa Hội-thống rồi lên đánh phá các đồn lũy của Tây-sơn. Quan trấn-thủ Nghệ-an là Nguyễn văn Thận bỏ thành chạy ra giữ đồn Tiền-lý ở Diễn-châu.

Bấy giờ Trần quang Diệu đi đường Ai-lao ra đến châu Qui-hợp, xuống huyện Hương-sơn thấy quân nhà Nguyễn đã lấy được Nghệ-an rồi, bèn cùng với Bùi thị Xuân về huyện Thanh-chương, bao nhiêu quân-sĩ đều bỏ cả, được mấy hôm hai vợ chồng cùng bị bắt. Còn Vũ văn Dũng chạy ra đến Nông-cống cũng bị dân bắt được đem nộp.

Quân Nguyễn-triều kéo tràn ra lấy Thanh-hóa, đi đến đâu quân Tây-sơn chưa đánh đã tan, chỉ trong một tháng đã ra đến Thăng-long.

Vua Tây-sơn thấy thế mình không chống giữ được nữa, bèn cùng với em là Nguyễn quang Thùy 阮 光 垂, Nguyễn quang Thiệu 阮 光 紹, và mấy người bề tôi là bọn đô-đốc Tú 秀 và Nguyễn văn Tứ 阮 文 賜 sang sông Nhị-hà chạy về