Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/192

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Tương-truyền rằng Đặng trần Thường ở trong ngục có làm bài « Hàn-vương-tôn phú » bằng quốc-âm để ví mình như Hàn-tín đời Hán.

13. XÉT CÔNG-VIỆC CỦA VUA THẾ-TỔ. Vua Thể-tổ là ông vua có tài-trí, rất khôn-ngoan, trong 25 năm trời, chống nhau với Tây-sơn, trải bao nhiêu lần hoạn-nạn, thế mà không bao giờ ngã lòng, cứ một niềm lo sợ khôi-phục. Ngài lại có cái đức-tính rất tốt của những kẻ lập nghiệp lớn, là cái đức-tính biết chọn người mà dùng, khiến cho những kẻ hào-kiệt ai cũng nức lòng mà theo giúp. Bởi vậy cho nên không những là ngài khôi-phục được nghiệp cũ, mà lại thống-nhất được sơn-hà, và sửa-sang được mọi việc, làm cho nước ta lúc bấy giờ thành một nước cường-đại, từ xưa đến nay, chưa bao giờ từng thấy.

Công-nghiệp của ngài thì to thật, tài-trí của ngài thì cao thật, nhưng chỉ hiềm có một điều là khi công-việc xong rồi, ngài không bảo toàn cho những công-thần, mà lại lấy những chuyện nhỏ-nhặt đem giết-hại những người có công với ngài, khiến cho hậu thế ai xem đến những chuyện ấy, cũng nhớ đến vua Hán Cao, và lại thở dài mà thương-tiếc cho những người ham-mê hai chữ công-danh về đời áp-chế ngày xưa.

Vua Thế-tổ mất năm kỷ-mão (1819), trị-vì được 18 năm, thọ 59 tuổi, miếu-hiệu là Thế-tổ Cao-hoàng-đế 世 祖 高 皇 帝.