CHƯƠNG IV
HIẾN-TỔ (1841 - 1847)
Niên-hiệu: Thiệu-trị 紹 治
- Đức-độ vua Hiến-tổ
- Việc Chân-lạp
- Việc Tiêm-la
- Việc giao-thiệp với nước Pháp
1. ĐỨC-ĐỘ VUA HIẾN-TỔ. Tháng giêng năm tân-sửu (1841) Hoàng-thái-tử húy là Miên-tông 綿 宗 lên ngôi ở điện Thái-hòa đặt niên-hiệu là Thiệu-trị.
Tính vua Hiến-tổ thuần-hòa, không hay bày ra nhiều việc và cũng không được quả cảm như Thánh-tổ. Trong đời Ngài làm vua, học-hiệu, chế-độ, thuế-má, điều gì cũng theo như triều vua Thánh-tổ cả. Bầy tôi lúc bấy giờ có Trương đăng Quế 張 登 桂, Lê văn Đức 黎 文 德, Doãn Uẩn 尹 蘊, Võ văn Giải 武 文 解, Nguyễn tri Phương 阮 知 方, Lâm duy Tiếp 林 維 浹 trong ngoài ra sức giúp rập. Nhưng mà đất Nam-kỳ có giặc-giã, dân Chân-lạp nổi loạn, quân Tiêm-la sang đánh phá, nhà vua phải dùng binh đánh-dẹp mãi mới xong.
2. VIỆC CHÂN-LẠP. Nguyên từ cuối đời đức Thánh-tổ, đất Nam-kỳ và đất Chân-lạp đã có giặc-giã, các ông Trương minh Giảng, Nguyễn tiến Lâm, Lê văn Đức, Nguyễn công Trứ cứ phải đem quân đi tiễu-trừ mãi, đánh được chỗ này thì chỗ kia nổi lên. Sau ở Nam-kỳ lại có Lâm Sâm 林 森 cùng với bọn thầy chùa làm loạn ở Trà-vinh; ở Chân-lạp thì những người bản xứ cùng với người Tiêm-la đánh phá. Quan quân chống không nổi. Triều-đình lấy
