Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/269

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Triều-đình lấy làm lo sợ lắm, bèn sai Phan thanh Giản 潘 清 簡 và Lâm duy Tiếp 林 維 浹 vào Gia-định giảng-hòa.

Đến tháng 4 thì sứ thần nước ta theo chiếc tàu Forbin[1] vào Sài-gòn. Đến hôm 9 tháng 5 thì thiếu-tướng Bonard và sứ-thần nước Nam ta là ông Phan thanh Giản và ông Lâm duy Tiếp ký tờ hòa-ước.

Tờ hòa-ước ấy có 12 khoản, nhưng cốt có những khoản sau này là quan-trọng hơn cả:

1. Nước Nam phải để cho giáo-sĩ nước Pháp và nước I-pha-nho được tự-do vào giảng đạo, và để dân-gian được tự-do theo đạo.

2. Nước Nam phải nhường đứt cho nước Pháp tỉnh Biên-hòa, tỉnh Gia-định và tỉnh Định-tường, và phải để cho chiến thuyền của Pháp được ra vào tự-do ở sông Mékong.

3. Nước Nam không được đem binh-khí, thuốc đạn đi qua những tỉnh đã nhường cho nước Pháp.

4. Hễ nước Nam có giao-thiệp với nước nào khác thì phải cho chính-phủ Pháp biết, và khi nào muốn nhường đất cho nước nào, thì phải tùy ý nước Pháp có thuận cho mới được.

5. Người nước Pháp và nước I-pha-nho được ra vào buôn-bán tự-do ở cửa Đà-nẵng, cửa Ba-lạt và cửa bể ở Quảng-yên.

6. Nước Nam phải trả tiền binh-phí 4.000.000 nguyên, chia làm mười năm, mỗi năm 40 vạn nguyên.

7. Nước Pháp trả tỉnh Vĩnh-long lại cho nước Nam, nhưng quân Pháp cứ đóng ở tỉnh-lỵ cho đến khi dẹp yên giặc-giã ở tỉnh Gia-định và tỉnh Định-tường thì mới rút về.

Sự giảng-hòa xong rồi thì triều-đình sai ông Phan Thanh Giản làm tổng-đốc Vĩnh-long, ông Lâm duy Tiếp làm tuần-phủ Khánh-thuận, để giao-thiệp với quan nước Pháp ở Gia-định.

  1. Nguyên trước thiếu-tướng Bonard có sai trung-tá Simon đem chiếc tàu Forbin vào cửa Thuận-an để đợi xem triều-đình ở Huế có xin hòa không. Nay chiếc tàu ấy đem thuyền của sứ-thần Việt-nam ta về Gia-định.