Bước tới nội dung

Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/308

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

các tỉnh, bèn một mặt sai ông Charles Thomson sang làm thống-đốc Nam-kỳ, để thay cho ông Le Myre de Vilers về Pháp; một mặt tiếp quân ra cho đại-tá Henri Rivière và triệu quan khâm-sứ Rheinart ở Huế về.

Nguyên trước Đại-tá Henri Rivière ở Hà-nội chỉ có độ 400 lính, sau lại tiếp được 750 người nữa, đại-tá bèn để đại-úy Berthe de Villers với 400 quân ở lại giữ Hà-nội, còn bao nhiêu đem đi đánh Nam-định. Ngày 28 tháng 2 năm quí-mùi (1883), thì quân Pháp khởi đánh thành. Đánh từ sáng đến trưa thì quân Pháp vào thành; quan tổng-đốc Vũ trọng Bình 武 仲 平 bỏ chạy, quan đề-đốc Lê văn Điếm tử trận, quan án-sát-sứ Hồ bá Ôn bị thương.

5. ĐẠI-TÁ HENRI RIVIÈRE CHẾT. Quan ta thấy quân Pháp tiến binh, và lại cậy có quân Tàu sang cứu, bèn quyết ý đổi thế hòa ra thế công. Một mặt quan tổng-đốc Bắc-ninh là Trương quan Đản 張 光 犢 cùng với quan phó kinh-lược Bùi ân Niên 裴 殷 年 đem binh về đóng ở Giốc-gạch, thuộc huyện Gia-lâm chực sang đánh Hà-nội. Đại-úy Berthe de Villers đem quân ở Hà-nội sang đánh đuổi, quan quân phải lui về phía Bắc-ninh. Một mặt quan tiết-chế Hoàng kế Viêm 黄 繼 炎 sai Lưu vĩnh Phúc 劉 永 福 làm tiên-phong đem quân về đóng ở phủ Hoài-đức, để đánh quân Pháp.

Đại-tá Henri Rivière lấy xong Nam-định rồi về Hà-nội thấy quân ta và quân cờ đen sắp đến đánh, bèn truyền lệnh tiến binh lên đánh mặt phủ Hoài-đức. Sáng hôm 13 tháng 4 thì đại-tá đem 500 quân ra đánh ở mạn Cầu-giấy, bị quân cờ đen phục ở chung quanh đổ ra đánh, quân Pháp chết và bị thương non 100 người. Đại-tá Henri Rivière tử trận, đại-úy Berthe de Villers bị thương nặng.

Ở Sài-gòn được tin đại-tá Henri Rivière chết, viên thống-đốc Thomson liền điện về cho chính-phủ Pháp biết. Lúc bấy giờ ở Paris, hạ-nghị-viện còn đang do dự về việc đánh lấy Bắc-kỳ. Khi tiếp được điện-báo ở Sài-gòn về, nghị-viện