Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/316

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

mộ được mấy trăm, vì những lính ấy hay cướp phá dân-gian. Nhưng vì viên Toàn-quyền xâm vào quyền quan binh, cho nên thiếu-tướng Bouet lấy làm bất bình.

Ngày mồng một tháng 8, thiếu-tướng đem quân lên đánh cờ đen ở đồn Phùng. Hai bên đánh nhau rất dữ. Quân cờ đen tuy phải lui, nhưng chưa thực thua. Thiếu-tướng thấy đánh giặc chưa được và lại có ý bất hòa với viên Toàn-quyền, bèn xin về Pháp, giao binh-quyền lại cho lục-quân đại-tá Bichot.

Được ít lâu, có quân tiếp ở Sài-gòn ra, đại-tá Bichot bèn vào lấy tỉnh Ninh-bình.

8. LẤY SƠN-TÂY. Ngày 25 tháng 9, chính-phủ Pháp điện sang cho hải-quân thiếu-tướng Courbet làm thống-đốc quân-vụ, kiêm chức Toàn-quyền ở Bắc-kỳ. Viên nguyên Toàn-quyền Harmand xin về Pháp.

Từ đó việc binh-nhung, việc cai-trị và việc giao-thiệp, ở cả tay thiếu-tướng Courbet. Trong khi thiếu-tướng còn phải sửa-sang mọi việc và đợi quân tiếp ở Pháp sang thì quan ta đem quân về đánh Hải-dương, đốt phá cả phố-xá. Quan Pháp nghi tỉnh-thần thông với văn-thân, bèn bắt đày vào Côn-lôn.

Đến khi thiếu-tướng tiếp được quân ở bên Pháp sang, số quân Pháp ở Bắc-kỳ bấy giờ được hơn 9.000 người, thiếu-tướng chia ra làm hai đạo, đem cả thủy-bộ tiến lên đánh thành Sơn-tây. Đánh từ sáng ngày 13 đến hết ngày 16 mới hạ được thành. Quân cờ đen chống giữ hăng lắm, nhưng quân Tàu và quân ta thấy súng của Pháp bắn lên mạnh quá, đều bỏ thành rút lên mạn ngược, quân cờ đen cũng phải chạy theo. Trận ấy quân Pháp bị 83 người tử trận và 319 người bị thương.

9. LẤY THÀNH BẮC-NINH. Quân Pháp tuy đã lấy được Sơn-tây, nhưng quân Tàu càng ngày càng sang đông, thiếu-tướng phải chờ có quân tiếp thêm mới đi đánh chỗ