CHƯƠNG XIV
LOẠN Ở TRUNG-KỲ
- Thống-tướng De Courcy vào Huế
- Triều-đình chạy ra Quảng-trị
- Nguyễn văn Tường ra thú
- Xa-giá các bà Thái-hậu về Khiêm-lăng
- Quân Cần-vương
- Vua Đồng-khánh
- Thống-tướng De Courcy phải triệt về
- Vua Hàm-nghi ở Quảng-bình
- Ông Paul Bert
- Lập Tổng-đốc Toàn-quyền
1. THỐNG-TƯỚNG DE COURCY VÀO HUẾ. Việc đánh nhau với Tàu xong, thì tức là cuộc bảo-hộ ở nước Nam thành. Nhưng ở các nơi, những quan cũ ta còn chống nhau với quân Pháp, mà ở Huế thì Nguyễn văn Tường và Tôn-thất Thuyết chuyên-chế đủ mọi đường.
Tháng 9 năm giáp-thân (1884), hai ông ấy đem ông Dục-đức giam vào nhà tối, không cho ăn-uống để chết đói, đổ tội cho là thông mưu với giặc. Hai ông ấy lại mộ quân tập lính và lập đồn Tân-sở 新 所 ở gần Cam-lộ thuộc tỉnh Quảng-trị, đem đồ báu-ngọc vàng-bạc ra đấy, phòng khi có việc gì thì đem quân ra đó để chống nhau với quân Pháp. Cũng vì các ông ấy có ý muốn kháng-cự, cho nên quân Pháp đã chiếm giữ Mang-cá ở thành Huế và lại bắt bỏ súng đại-bác ở trên thành đi.