CHƯƠNG IV
SỰ CHIẾN-TRANH
- Họ Trịnh đánh họ Mạc ở Cao-bằng
- Nhà Thanh dấy nghiệp
- Tình-thế họ Nguyễn ở miền Nam
- Đánh nhau lần thứ nhất
- Đánh nhau lần thứ hai
- Đánh nhau lần thứ ba
- Đánh nhau lần thứ tư
- Đánh nhau lần thứ năm
- Đánh nhau lần thứ sáu
- Đánh nhau lần thứ bảy
1. HỌ TRỊNH ĐÁNH HỌ MẠC Ở CAO-BẰNG. Năm kỷ-hợi (1599), vua Thế-tông mất, Trịnh Tùng cùng với các quan triều-thần lập hoàng-tử là Duy Tân 維 新 lên làm vua, tức là vua Kính-tông 敬 宗. Qua năm sau (1600) bọn Phan Ngạn, Ngô đình Hàm và Bùi văn Khuê nổi loạn ở cửa Đại-an. Trịnh Tùng ở Thăng-long sợ bốn mặt thụ-địch, bèn rước vua vào Thanh-hóa.
Đảng họ Mạc thấy thành Thăng-long bỏ không, bèn rước bà thứ-mẫu của Mậu Hợp là Bùi-thị 裴 氏 về tôn lên làm quốc-mẫu, rồi cho người lên đón Mạc kính Cung ở đất Cao-bằng.
Phan Ngạn và Bùi văn Khuê lại nghi-ngờ nhau rồi giết lẫn nhau, còn Ngô đình Hàm thì về giúp nhà Mạc.
Trịnh Tùng đem Kính-tông vào Thanh-hóa rồi thu-xếp ra lấy lại Thăng-long, nhưng còn sợ mặt Thuận-hóa có biến
— 35 —
